Wednesday, April 28, 2010

សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ

តាមការប៉ាន់ប្រមាណមានប្រជាពុទ្ធបរស័ទខ្មែរប្រមាណជា ជិត៧០០
នាក់ បានមកចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ឆ្នាំខាលទោស័ក
ព​​ ស​២៥៥៤។សូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅជាទីបំផុត
ចំពោះការគាំទ្រចំពោះមជ្ឈ មណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរនៅ
ប្រទេសកូរ៉េ។ តូចតែមានតម្លៃ មានន័យខ្លាំងណាស់ចំពោះអ្វីដែល
មាន។សូមឪ្យប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ទិសទីក្នុងប្រ ទេសនិងក្រៅប្រទេស
ជួបប្រទះ តែសុភមង្គលវិបុលសុខនិងការអភិវឌ្ឍន៍។
ភិ​​ក្ខុ ជយរក្ខិតោ រិនសារ៉ូ rinsaro

Khmer New Year(2554) korea

Tuesday, April 27, 2010

Khmer New Year(2554)

តាមការប៉ាន់ប្រមាណមានប្រជាពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរប្រមាណជា៦០០នាក់

បានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរឆ្នាំខាល ទោស័ក ព​​​ ស​ ២៥៥៤​និងពិធីបុណ្យពិសាខបូជា។

ប្រវតិ្តបុណ្យវិសាខបូជា



ពិធីបុណ្យ​វិសាខបូជា គឺជា​បុណ្យ​មួយយ៉ាង​ធំក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា រាប់​ថា ជា​ពុទ្ធានុស្ស​រណកិច្ច​ដ៏​សំខាន់​សំរាប់​រំលឹក​ដល់​ព្រះពុទ្ធសមណគោត្ដម​បរមគ្រូ នា​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី (​គី​ថ្ងៃ​១៥​កើត​) ខែ​ពិសាខ ដែល​ពុទ្ធ​សាស និក​ទាំង​ព្រះសង្ឃ ទាំង​គ្រហស្ថ តែង​ធ្វើសក្ការបូជា​ប្រកបដោយ​ជំនឿ​ថា ជាម​ហាកុសល​ដ៏​ប្រសើរ ។ ការ​ដែល​ប្រារឰ​ពិធី​បូជា​នា​ថ្ងៃ​១៥ កើត ខែ​ពិសាខ នេះ អាស្រ័យ​ដោយ​លោក​អ្នកប្រាជ្ញ​ខាង​ពុទ្ធសាសនា បាន​កំណត់ទុកក្នុងគម្ពីរ​បឋមសម្ពោធិ​ថា ជា​មហា​មង្គល អភិ ល​ក្ខិ​ត​កាល គឺជា​ថ្ងៃ​មហា​មង្គល ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃដែល​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ​បរមគ្រូ ៖១-​ទ្រង់​ប្រសូត​ចាក​ឧទរ​មាតា២-​ទ្រង់​ត្រាស់​ដឹង​អនុត្ដរសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណ ៣-​ទ្រង់​រំលត់​ខន្ធ​ចូល​កាន់​ព្រះ​បរម​និព្វានសម្ដេចព្រះ​បរម​សាស្ដ្រាចារ្យ​របស់​យើង ទ្រង់​ប្រសូត ត្រាស់​ដឹង និង​បរិនិព្វាន សុទ្ធតែក្នុង​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ ទាំងអស់ប្លែក តែ​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ ។ ព្រោះហេតុនោះ​ហើយ​បានជា​អ្នកប្រាជ្ញ​ចងក្រង​ជា​គាថា​ទុក​ដូច្នេះ​ថា ៖អាសា​ឡ្ហ​បុ​ណ្ណ​មោក្ក​ន្ដោ វិ​សា​ខេ យេ​វ និ​ក្ខ​មិ វិសាខ​បុ​ណ្ណ​មី ស​ម្ពុ​ទ្ធោ វិ​សា​ខេ បរិ​និ​ឰុ​តោសេចក្ដី​ថា ៖ ព្រះពុទ្ធ​យាងចុះ​កាន់​គភ៌​នៃព្រះ​វរមាតា ក្នុង​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ​អាសាធ ទ្រង់​ប្រសូត​ក្នុង​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ បាន​ត្រាស់​ដឹង​ជា​ព្រះពុទ្ធ​ក្នុង​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ និង​ទ្រង់​ចូល​បរិនិព្វាន ក៏​ថ្ងៃ​ពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ (​ផ្សេង​តែ​ឆ្នាំ​) ។ ជា​ប្រពៃណី ពិធី​វិសាខបូជា គេ​តែង​នាំ​គ្នា ធ្វើ​ក្នុង​វេលា​រាត្រី ព្រោះ​តម្រូវ​ទៅ​តាម​ពាក្យថា “​បុ​ណ្ណ​មី​” មាន​សេចក្ដី​ថា ខែ​ពេញ​បូ​ណ៌មី ។
ម្យ៉ាងទៀត​ការ​ប្រារឰ​ពិធី​ក្នុង​ពេល​រាត្រី អាស្រ័យ​ដោយ​លក្ខណៈ​ងាយស្រួល​២​យ៉ាង គឺម្យ៉ាង​ដើម្បី​នឹង​បាន​ឱកាស​អុជ​គ្រឿង​ប្រទីប ជ្វាលា បូជា​ភ្លើងអគ្គិសនី​ឱ្យ​ភ្លឺ​រុងរឿង​រន្ទាល ច្រាល​ឆ្អៅ​ផង និង​ម្យ៉ាងទៀត​ដើម្បី​បើកឱកាស​ឱ្យ​ពុទ្ធបរិស័ទ​បាន​ជួបជុំ​គ្នា​ដ៏​ច្រើន​កុះករ​ទាំងប្រុស ទាំងស្រី អាច​បំពេញ​កុសលកម្មនេះ ដោយ​សប្បាយ​រីករាយ ព្រោះ​ពេល​យប់ជា​វេលា​ទំនេរ​ផង ។ ពិធី​វិសាខបូជាចាត់​ទុក​ថា ជា​បុណ្យ​ដ៏​ធំ ដោយ​មាន​មហាជនប្រជាជន ចាស់ ក្មេង ប្រុស ស្រី នៅ​ជុំ​គ្នាអ៊ូ​អូរ ដោយ​នាំ​ទៅ​ជាមួយ​នូវ​គ្រឿង​សក្ការបូជា មាន​ទៀន ធូប ផ្កា ភ្ញី និង​ប្រទីបជ្វាលា​តូច​-​ធំ អុជ​បំភ្លឺ​ព្រោង ព្រាត នៅ​គ្រប់​វត្ដ​អារាម ។ និយាយ​រួមការ​ធ្វើបុណ្យ​វិសាខបូជា​គឺដើម្បី​រំលឹក​ដល់​ថ្ងៃ​ដែល​ជា​មហា​មង្គល​អភិល​ក្ខិ​ត​កាល​ទាំង​៣ ដូច​ពោល​ខាងលើ ។ រីឯ ពិធី​ដែល​ធ្វើ​កំណត់​ថា ត្រឹមត្រូវ គឺ​ត្រូវ​មាន ការ​សម្ដែង​រឿង​ពុទ្ធប្បវត្ដិ តាំង​អំពី​ដើម​រហូត ដល់​ចប់ ដើម្បី​ជា​គ្រឿង​បណ្ដុះ​បសាទ​សទ្ធា​ឱ្យ កើត​មាន ក្នុង​គុណព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ឱ្យ​ខ្លាំងក្លា​ឡើង ។ ពិធី​ដែល​ប្រជាជន​ខ្មែរយើង​ធ្លាប់​ធ្វើ​រួច​ហើយចាត់ទុកជា​បែប​ដែលល្អ និង​សម​ស្រប​ទៅ​នឹង​ប្រពៃណី​ពី​បុរាណ ។ ប្រភព​កំណើត​នៃ​វិសាខបូជា-​តើ​ប្រទេស​ណា​ជា​អ្នក​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើ បុណ្យ​វិសាខបូជា​នេះ​មុនគេ?-​តើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើ បុណ្យ​វិសាខបូជា​ពី​ត្រឹម​ពេល​ណា​មក?នៅ​ពេល​ដែល​ពុទ្ធបរិស័ទ​ក្នុង​ប្រទេសគោរព​ប្រតិបត្ដិ​ពុទ្ធសាសនា​ទាំងឡាយបានជ្រួតជ្រាប​អំពី​អភិលក្ខិតកាល​និយម គឺ​ថ្ងៃ ប្រសូត ត្រាស់​ដឹង និង​បរិនិព្វាន​របស់​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ថា សុទ្ធតែ​នៅ​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ វិសាខ ហើយ​ក៏​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​ពិធី​វិសាខបូជា​ជារៀង​រហូត​តាំងពី​បុរាណកាល​មក ។ តាម​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ឃើញ​ថា ការ​ធ្វើ​ពិធីវិសាខបូជា​នេះ ពុំ​មែន​ធ្វើ​ក្រោយ​ព្រះពុទ្ធ​បរិនិព្វាន​ទៅ​ថ្មី​ៗ​នោះ​ទេ គឺ​ធ្វើ​ក្រោយ​ពេល​ដែលព្រះពុទ្ធ​បរមគ្រូ​ទ្រង់​បរិនិព្វាន​កន្លង​ទៅ​ជាច្រើន​រយ​ឆ្នាំ ។ បញ្ជាក់ ៖ បុណ្យ​វិសាខបូជា​ត្រូវ​បានអង្គការសហប្រជាជាតិ​ទទួលស្គាល់​ចំពោះបណ្ដា​ប្រទេស​កាន់​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​លើសាកលលោក ក្នុង​នោះ​មាន​ប្រទេស​កម្ពុជាផង​ដែរ តាំងពី​ឆ្នាំ​២០០០​មក​ម្ល៉េះ ។
ចំណែក​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​មាន​ព្រះពុទ្ធសាសនា បាន​មក​ប្រតិស្ឋាន​តាំងពី​ដំបូង ហើយ​ស្ថិត​នៅ​ជា​ប្រទេស​មាន​ឥស្សរភាព​ជាយូរណាស់​មក​ហើយ តែបើ​តាម​ការ​ស្រាវជ្រាវ ពិនិត្យ​មើល​ក្នុង​ព្រះរាជ​ពង្សាវតារ ឬក្នុង​សេចក្ដី​កំណត់ហេតុ​ផ្សេង​ៗតាំងពី​សម័យនគរ​ភ្នំ “​ហ្វូ​ណ​ន​” រហូត​មក​ដល់​សម័យ​ក្រុងលង្វែក មិន​ប្រាកដ​ថា មាន​ទំនៀម​ធ្វើ​វិសាខ បូជា​ឡើយ ។ តែបើ​យោង​ទៅ​លើ​សេចក្ដី​ថា ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​លទ្ធិ​លង្កា បាន​ផ្សាយ​ចូល​មក កម្ពុជរដ្ឋ​ក្នុង​សម័យ​ជាមួយ​គ្នា​នឹង​ក្រុង​សុ​ខោ ទ័យ គួរ​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា មាន​ទំនៀម​ធ្វើ​វិសាខ បូជា​រួច​មក​ហើយ ដូច​ជា​ប្រទេស​ថៃ​ដែរ តែ កម្ពុជា​យើង​ពុំ​ឃើញ​មាន​ឯកសារ​ជា​ភស្ដុ​តាង ឬ​ក៏​មាន​ដែរ តែ​ត្រូវ​រលាយ​សាបសូន្យ​អស់ ទៅ ។ លុះ​ចំណេរ​យូរលង់​មក គឺ​ក្នុង​សម័យ​ក្រុង អយុធ្យា​ខាង​ថៃ និង​ក្នុង​សម័យ​ក្រុង​លង្វែក ខាង​ខ្មែរ ទំនៀមទំលាប់​ធ្វើ​វិសាខបូជា ត្រឡប់​ជា​សាបសូន្យ​ទៅ​វិញ ដូច​ជា ភ្លេច សូន្យឈឹង​ទាំងស្រុង ព្រោះ​មិន​មាន​ប្រាកដ ក្នុង​ឯកសារ​ណាមួយ​ថា បាន​ធ្វើ​ឡើយ ។ ទាំងនេះ​ព្រោះ​ហេតុ​អ្វី?តាម​ការ​សន្និដ្ឋាន​ឃើញ​ថា ១-​ព្រោះ​ព្រះសង្ឃ​អំពី​លង្កា​នោះ​ផុត រលត់​អស់​ទៅ ២-​ព្រោះ​រឿង​បឋមសម្ពោធិ​កថា ស្ដ្ដី​ពី រឿង​ពុទ្ធប្រវត្ដិ​ក្នុង​ពេល​នោះ មាន​តែ​ភាសា បាលី ហើយ​នៅ​រាត់រាយ​ក្នុង​គម្ពីរ​ព្រះ​ត្រៃបិដក ខ្លះ​ក្នុង​អដ្ឋកថា ខ្លះ​ពុំ​ទាន់​ចងក្រង​រួបរួម និង​ពុំ​ទាន់​បាន​ប្រែ​រៀបរៀង​ជា​ភាសាសំរាប់​ជាតិ​នៅឡើយ ។ រីឯ​អ្នកស្រុក​ក៏​ពុំ​ទាន់ជ្រួតជ្រាប​ជា​ទូទៅ​គ្រប់​គ្នា មាន​តែ​ព្រះសង្ឃ ដែល​ចេះ​ភាសាបាលី ទើប​អាច​ដឹង​បាន​ខ្លះ ព្រោះហេតុនេះ​ហើយ​ទើប​ពិធីបុណ្យ​វិសាខបូជា ត្រូវ​បាន​សាបសូន្យ​ទៅ​វិញ ។ ចំណេរ​ក្រោយមកប្រទេស​ថៃ​ក្នុង​សម័យ ក្រុង​ទេព “​បាងកក​” តាម​សេចក្ដី​ដែល​មានក្នុង​សៀវភៅ​ព្រះរាជ​ពិធី​ស៊ិ​ប​សង​ដឿ​ន​ថា ក្នុង​រជ្ជកាល​ទី​២ ក្នុង​ឆ្នាំឆ្លូវ នព្វស័ក ពុទ្ធ​សក រាជ​២៣៦០ គ្រិស្ដសករាជ​១៨១៧ ទើប​កើតមាន​ពិធី​វិសាខបូជា ដោយពេល​នោះ មានសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ​១​ព្រះ​អង្គ​ព្រះ​នាម “​មី​” នៅ​វត្ដ​រាជ​បូ​រណៈ​មក​ថ្វាយព្រះពរសុំ​ឱ្យ​ទ្រង់ធ្វើ​វិសាខបូជា​ជាដំបូង ។ ឯ​របៀប​ធ្វើ​ពិធី​ក៏ប្រហាក់ប្រហែល​គ្នា​នឹង​របៀប​ធ្វើ​នៅ​ក្នុងក្រុង​សុខោទ័យ ប៉ុន្ដែ​មិនសូវ​ជា​អធិកអធមដូច​គ្រានោះ​ទេ ។ ចំណែក​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​វិញ ក្នុង​សម័យជាមួយ​គ្នា​នេះ ប្រហែលជា​មិន​ទាន់​មានទំនៀម​ធ្វើ​នៅឡើយ ដោយហេតុ​ថា ការ​ធ្វើ វិសាខបូជា​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​ក្នុង​ជំនាន់​នោះនៅមិន​ទាន់​មាំមួន​នៅឡើយ ទាំង​គម្ពីរ​បឋមសម្ពោធិ ដែល​សំរាប់​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ការ​នេះ ក៏មិន​ទាន់​មាននៅ​ឡើយ​ដែរ ហើយ​ទំនងជា​មិនទាន់​បាន​ជ្រួតជ្រាប​ដល់​ប្រជាជន​ខ្មែរ​ផង ។ ឯ​គម្ពីរ​បឋមសម្ពោធិ​ជា​រឿង​ពុទ្ធប្រវត្ដិដំណាល​រឿង​ចាប់ផ្ដើម​តាំងពី​ព្រះ​អង្គ​ចុះ​ចាកតុសិត​ទេវលោក មក​យកកំណើត​ជា​ព្រះរាជបុត្រ​ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ និង​ព្រះ​នាង​មហាមាយា​នៅ​នគរ​កបិល​ព​ស្ដុ ក្នុង​មជ្ឈិមប្រទេសរៀងរាប​ដរាប​ដល់​ទ្រង់​បាន​ត្រាស់​ជា​អង្គ​ព្រះពុទ្ធ​ប្រោសសត្វ ហើយ​ស្ដេច​ទ្រង់​រំលត់​ខន្ធ​ចូលកាន់​ព្រះ​បរម​និព្វាន​ជាទី​បំផុត ។
គម្ពីរ​បឋមសម្ពោធិ​នេះ អ្នកប្រាជ្ញ​តែងឡើង​សំរាប់​ប្រើប្រាស់​ទេសនា​នៅ​ក្នុង​បុណ្យវិសាខបូជា ។ ព្រោះថា​ការ​ដែល​នាំ​យក​ប្រវត្ដិរបស់​រឿង​នេះ​មក​សម្ដែង ដើម្បី​ជា​ភស្ដុ​តាងបញ្ជាក់​ឱ្យ​ដឹង​ថា វិសាខបូជា​កើតឡើង​ពិតប្រាកដ​នោះ​ពី​ត្រឹម​ពេល​ដែល​កើត​គម្ពីរ​នេះឡើង ។ គម្ពីរ​នេះ​កើត​មាន​ប្រាកដ​ឡើង​នៅប្រទេស​ថៃ ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះណាំង​ក្លៅ “​រជ្ជកាល​ទី​៣” ជាដំបូង ហើយ​ក្នុង ជំនាន់​នោះ​គម្ពីរ​នេះ​មាន​២​ប្រភេទ​គឺ ៖១-​បឋមសម្ពោធិ​សង្ខេប​មាន​២០​បរិច្ឆេទ មិន​មានឈ្មោះ​អ្នកនិពន្ធ​ពិតប្រាកដ​ទេ ប្រហែលជា​និពន្ធ​ឡើង​ក្នុង​រជ្ជកាល​ទី​២ ។ ២-​បឋមសម្ពោធិ​វិត្ថារ ជា​ភាសា​មគធៈមាន​២១​ខ្សែ ឬ​៣០​បរិច្ឆេទ​ទាំង​ជា​ភាសាបាលី និង​សម្រាយ ។ ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​ណាំង​ក្លៅ ទ្រង់​អា​រា​ធនា​សម្ដេចក្រុមព្រះ​បរមា​នុ​ជិត ជិនោរស សង្ឃរាជ​នៅ​វត្ដ​ព្រះ​ជេ​ត​ព័ន ក្នុង​ក្រុង​ទេព​ឱ្យនិពន្ធ​ឡើង ។ សម្ដេចក្រុមព្រះ​អង្គ​នេះ​បាន រួបរួមសេចក្ដី​ចេញពី​គម្ពីរ​ផ្សេង​ៗ និង​និពន្ធ បន្ថែម​ឡើង​ខ្លះ​ក្នុង​ពុទ្ធសករាជ​២៣៨៧ គ្រិស្ដ សករាជ​១៨៤៥ ។ ចំណែក​ប្រទេស​ខ្មែរ​យើង គម្ពីរ​បឋម សម្ពោធិ​ជា​ភាសា​មគធៈ មាន​២១​ខ្មែរ ឬ​៣០ បរិច្ឆេទ ។ គម្ពីរ​ជា​សំរាយ​មាន​៣​បែប​គឺ​១ ហៅ​ថា បឋមសម្ពោធិ​សង្ខេប ឬ​ហៅ​ថា “​បឋមត្រាស់​” មាន​៥-៦​ខ្សែ ឬ​មួយ​ខ្សែ​ចប់ ពណ៌នា​សេចក្ដី​តាំងពី​ព្រះ​អង្គ​យាង​ចុតិ​ចាក​តុសិត មក​ចាប់បដិសន្ធិ​ជា​ឱរស​ព្រះបាទ​សុទ្ធោ ទ​នៈ និង​ព្រះ​នាង​សិរិ​មហាមាយា រហូត​មកត្រឹម​ព្រះ​អង្គ​ចេញ​ទ្រង់​ព្រះ​ផ្នួស បាន​ត្រាស់​ជាព្រះពុទ្ធ ។ អត្ថបទ​នេះ​មិនដឹង​ជា​អ្នក​ណា​ជា អ្នកនិពន្ធ ហើយ​និពន្ធ​ពី​ក្នុង​ពុទ្ធសករាជ​ណា ទេ ។ តែ​តាម​ការ​សង្កេត​មើល​ពាក្យពេចន៍ ក្នុង​គម្ពីរ​នោះ ឃើញ​ថា មិនជា​ចាស់​ណាស់ ណា​ទេ យ៉ាង​យូរណាស់​ត្រឹម​សម័យ​ក្រុង​ឧដុង្គ ខាង​ដើម ។ គម្ពីរ​នេះ​គេ​ច្រើន​ប្រើ​សំរាប់ ទេសនា​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យអភិសេកព្រះពុទ្ធរូប ផង ។ គម្ពីរ​ទី​២ ហៅ​ថា បឋមសម្ពោធិ​វិត្ថារ មាន​៣០​បរិច្ឆេទ ។ គម្ពីរ​នេះ​សម្ដេចព្រះ មហាសុមេធាធិបតី ព្រះសង្ឃ​រាជ​ជួន ណាត (​កាល​នៅ​ជា​សង្ឃនាយក​) បាន​មាន​ថេរ​ដីកា ថា មហា​ណា​ក មហា​ភូ និង​អាចារ្យ​សន ។​ល​។ នៅ​ខេត្ដបាត់ដំបង បាន​ប្រែ​ចេញពី បឋមសម្ពោធិ​វិត្ថារ​របស់​សម្ដេចក្រុមព្រះ បរមា​នុ​ជិត ជិនោរស ក្នុង​សម័យ​ព្រះ​យ៉ាក​ថា ថន “​ត​ទា​ធរ​” ឈុ​ម ធ្វើ​ជា​ចៅ​មឿង​បាត់ ដំបង ហើយ​ដែល​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ ។ នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា បុណ្យ​វិសាខបូជា តាម​ដែល​ចាស់ទុំ​អ្នក មុខ​អ្នកការ​ទាំងឡាយ​តំណាល​ត​ៗ​គ្នា​បានឱ្យ ដឹង​ថា គេ​បាន​ផ្ដើម​ធ្វើ​ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ សម្ដេចព្រះ​ហរិរក្ស​រា​មា​ឥស្សរាធិបតី “​ព្រះ អង្គឌួង​” ដែល​គង់នៅ​ក្នុង​ឧដុង្គ​ជាដំបូង​ព្រោះ ថា កាល​ក្នុង​ពុទ្ធសករាជ​២៣៩៧ គ្រិស្ដ​សក រាជ​១៨៥៤ សម្ដេចព្រះ​អង្គឌួង ទ្រង់​សព្វ​ព្រះ រាជហឫទ័យ​ស្នើ​សុំ​ទូទៅ​ក្នុង​កម្ពុជរដ្ឋ ។ គម្ពីរ​ទី​៣ ហៅ​ថា “​បឋមសម្ពោធិ​កថា​” គឺ បឋមសម្ពោធិ​វិត្ថារ​នោះ​ឯង​ដែល​ព្រះ​ឥន្ទ​មុនី “​ប៉ែន​” គង់នៅ​វត្ដ​បទុម​វ​តី ក្រុងភ្នំពេញ ប្រែ និង​រៀបរៀង​ចេញពី​ច្បាប់​របស់​សម្ដេចព្រះ មហាសង្ឃរាជ “​សា​” ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះបាទ សម្ដេចព្រះ​ស៊ី​សុវត្ថិ មាន​៣០​បរិច្ឆេទ ដូច ច្បាប់​ដើម ។ គម្ពីរ​នេះ​មាន​ជា​បែបបទ​សំរាប់ ទេសនា​ក្នុង​ថ្ងៃ​វិសាខបូជា ក្នុង​វត្ដ​គណៈ​ធម្ម យុ​ត្ដិក​និកាយ​ទូ​ទាំង​ប្រទេស​ខ្មែរ ។ ការ​ធ្វើ​វិសាខបូជា ក្នុង​សម័យ​រជ្ជកាល​ទី​២ នោះ ប្រហែលជា​មាន​ធ្វើ​តែ​ក្នុង​ក្រុង មិន​ទាន់ បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ទៅ​គ្រប់​វត្ដ​អារាម​នៅឡើយ ទេ ហើយ​ក៏​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ឱឡារិក​អធិក អធម​ដែរ ។ ពុទ្ធសាសនិក​ប្រទេស​ថៃ បាន​អះអាង​ថា ប្រពៃណី​ធ្វើ​វិ​ិ​សា​ខ​បូជា​ដែល​ត្រឹមត្រូវ​តាម លក្ខណៈ កើត​មាន​ឡើង​តាំងពី​ត្រឹម​រជ្ជកាល​ទី ៤ ដោយ​ព្រះរាជា​អង្គ​នេះ​ជា​អ្នកប្រាជ្ញ​ក្នុង​ផ្លូវ ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ទ្រង់​ចេះ​គម្ពីរ​ព្រះ​ត្រៃ​បិដក ជ្រៅជ្រះ ទ្រង់​បាន​ផ្ដើម​ធ្វើ​វិសាខបូជា​តាំងពី កាល​ទ្រង់​ព្រះ​ផ្នួស​នៅឡើយ ។ លុះដល់​ទ្រង់ ដាក់​ព្រះ​ផ្នួស​មក​ទទួល​រាជសម្បត្ដិ​ក៏​ទ្រង់​នៅ តែ​បន្ដ​ធ្វើ​វិសាខបូជា​រៀងដរាប​មក រហូត​ដល់ ទ្រង់​បញ្ជា​ឱ្យ​រៀបចំ​គម្ពីរ​សំរាប់​ទេសនា​ក្នុង ពិធីបុណ្យ​នេះ​ដូច​បាន​ពោល​ខាងលើ ។ ព្រះ មហា​ប៉ាន គឺ​សម្ដេចព្រះ​សុ​គ​ន្ធា​ធិ​បតី ជា​គណៈ ធម្មយុត្ដិកនិកាយ​នៅ​ក្រុង​ទេព “​បាងកក​” អំពី​ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​ចម​ក្លៅ “​រជ្ជកាល​ទី៤” ។ បន្ទាប់​មក​ក្រោយ​នោះ​មួយ​ឆ្នាំ​គឺ​ក្នុង​ពុទ្ធ សករាជ​២៣៩៨ ព្រះ​មហា​ប៉ាន ទើប​និមន្ដ​មក អំពី​ក្រុង​ទេព ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​ហរិរក្ស ទ្រង់មាន​ព្រះរាជ​ហឫទ័យ​សោមនស្ស​ណាស់ ហើយ​បាន​និមន្ដ​ឱ្យ​គង់នៅ​ជា​ចៅអធិការ​វត្ដ សាលា​គូ ហៅ​វត្ដ​អម្ពិល​បី នៅ​ក្រុង​ឧដុង្គ តរៀង​មក ។ ដោយហេតុ​ថា ព្រះ​មហាថេរ អង្គ​នេះ កាលដែល​លោក​គង់នៅ​ទីក្រុង​ទេព ធ្លាប់​ធ្វើ​វិសាខបូជា​រួច​មក​ហើយ ហើយ​កាល បាន​គង់នៅ​ប្រទេស​ខ្មែរ ព្រមទាំង​បាន​ធ្វើ​ជា​ធំ ក្នុង​គណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយ​ផង លោក​ក៏​ផ្ដើម ឡើង​តាម​ដែល​ធ្លាប់​ធ្វើ​កន្លង​មក ។ ប៉ុន្ដែ យើង​ពុំ​បានដឹង​ច្បាស់​ថា នៅ​ពេល​ដំបូង​នោះ តើ​លោក​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ណា សករាជ ប៉ុន្មាន​នោះ​ទេ ព្រោះ​គ្មាន​ឯកសារ​ជាក់ស្ដែង គ្រាន់តែ​មាន​សេចក្ដី​អះអាង​ពី​អ្នកមុខអ្នកការ ទាំងឡាយ​ថា ប្រាកដជា​មាន​ធ្វើ​វិសាខបូជា តាំងពី​ក្នុង​ពេល​ដែល​លោក​គង់នៅ​ក្រុង​ឧដុង្គ មក​ម្ល៉េះ ។ លុះដល់​ពេល​លោក​មក​គង់នៅ​វត្ដ បទុម​វ​តី ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុង​ពុទ្ធសករាជ​២៤០៨ ក៏​បាន​ប្រារឰ​វិសាខបូជា​រហូត​ដល់​អស់​ព្រះជន្ម ។ ពិធី​វិសាខបូជា​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ ទូទៅ​នៅ​គ្រប់​វត្ដ​គណៈធម្មយុត្ដិកនិកាយ​ជាប់ ជា​ទំនៀម​រហូត​មក ។ ចំណែក​វត្ដ​ខាង​មហានិកាយ ទើប​មាន​ធ្វើ ក្នុង​សម័យ​ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះ ស៊ី​សុវត្ថិ ។ តាម​ដែល​សម្ដេចព្រះ​មហា​សុ​មេ ធា​ធិ​បតី​ព្រះសង្ឃ​រាជ​ជួន ណាត “​កាល​នៅ ព្រះសង្ឃ​នាយក​” ដំណាល​ថា ក្នុង​ឆ្នាំ​មួយ នោះ​លោកគ្រូ​ព្រះ​វនរ័ត ចន្ទ គង់នៅ​វត្ដ​ឧណ្ណា លោម បាន​និមន្ដ​ទៅ​ក្រុង​ទេព ឃើញ​ព្រះ សង្ឃ​នៅ​ក្រុង​នោះ ទាំង​គណៈ​ធម្មយុត្ដិ​ក​និ កាយ ទាំង​គណៈមហានិកាយ ធ្វើ​វិសាខបូជា ក៏​កើត​ជ្រះថ្លា​នៅ​ពេល​និមន្ដ​ត្រឡប់​មក​វិញ បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​សម្ដេចព្រះ​មហាសង្ឃរាជ “​ព្រះ​នាម​ទៀង​” សុំ​ឱ្យធ្វើ​វិសាខបូជា សម្ដេច ព្រះ​មហាសង្ឃរាជ​ទៀង ក៏​ទ្រង់​បាន​ព្រះរាជា នុ​ញាត​តាម​សំណូមពរ ទើប​វិសាខបូជា​ត្រូវ បាន​ធ្វើ​ជា​បន្ដបន្ទាប់​រៀងដរាប​មក ។ ប៉ុន្ដែ ពេល​នោះ​ក៏​ពុំ​ទាន់​បាន​ធ្វើ​គ្រប់​វត្ដ​នៅឡើយ គឺ​មាន​ធ្វើ​ចំពោះតែ​វត្ដ​នៅ​ក្នុង​ក្រុង ។ ឯ​វត្ដ នៅ​តាម​ខេត្ដ​ក្រៅ​មាន​ធ្វើ​តែ​វត្ដ​ធំ​ៗ វត្ដ​តូច​ៗ ច្រើន​ពុំ​បាន​ធ្វើ​នៅឡើយ ។ ចំណែក​ព្រះមហាក្សត្រ​ដែនដី តាំងពី​រជ្ជ កាល​ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​ហរិរក្ស “​ព្រះ​អង្គ ឌួ​ង​” មក​សុទ្ធតែ​ទ្រង់​ជ្រះថ្លា​បាន​ទទួល​ធ្វើ គ្រប់​ៗ​ព្រះ​អង្គ ។ តាម​ឯកសារ​បាន​លើក​សរសើរ​ព្រះ​គុណ សម្បត្ដិ ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​ហរិរក្ស ដែល​ជា អ្នក​ផ្ដួចផ្ដើម​ធ្វើ​វិសាខបូជា​ឡើងជា​ដំបូង ព្រោះ​រាជា​អង្គ​នេះ​ទ្រង់​ធ្លាប់​ទៅ​គង់នៅ​ក្រុង ទេព “​បាងកក​” និង​ទ្រង់​ធ្លាប់​សាង​ព្រះ​ផ្នួស នៅ​ទីនោះ ។ ទ្រង់​បាន​សិក្សា​ព្រះ​បរិយត្ដិ​ធម៌ ជ្រួតជ្រាប​គម្ពីរ​ព្រះ​ត្រៃ​បិដក​ជ្រៅជ្រះ ។ នៅ ពេល​ដែល​ទ្រង់​បាន​ឡើង​សោយរាជ​សម្បត្ដិ ក៏​ទ្រង់​ផ្ដើម​ធ្វើ​ពិធីបុណ្យ​នេះ​តាម​ដែល​ទ្រង់ ធ្លាប់​បាន​ជ្រួតជ្រាប និង​ធ្លាប់​បាន​ទត​ឃើញ របៀប​បែបផែន ដែល​គេ​ធ្វើ​នៅ​ក្រុង​ទេព ទើប​ជាប់​ជា​ប្រពៃណី​រហូត​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ ៕ (ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅគណៈកម្មការរៀបចំបុណ្យជាតិ និងអន្តរជាតិ)ដកស្រង់
ពីកោះសន្តិភាព

ពុទ្ធប្បវត្ដិ​សង្ខេប​របស់​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បរមគ្រូ

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ព្រះ​​សុវណ្ណកោដ្ឋ តម្កល់ព្រះបរមសារីរឹកធាតុព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ
មុន​សម័យ​ពុទ្ធកាល ប្រទេស​ឥណ្ឌា មានឈ្មោះ​ថា ជម្ពូទ្វីប ចែក​ជា​ពីរ​ផ្នែក ។ ផ្នែកខាងក្នុង​ហៅ​ថា មជ្ឈិមប្រទេស និង​ផ្នែក​ខាងក្រៅ​ហៅ​ថា បច្ចន្ដប្រទេស ។ ប្រទេស​នេះមាន​រាជាណាចក្រ​ច្រើន​តូច​-​ធំ ។ ខ្លះ​ជា​រាជាធិ​ប​តេ​យ្យ ខ្លះ​ជា​សន្ដតិវង្ស​ច្រើន​រួម​គ្នា ។បណ្ដា​នគរ​ទាំងឡាយ​ដែល​តាំង​ក្នុងមជ្ឈិមប្រទេស ក្រុង​កបិល​ព​ស្ដុ ជា​រាជា​ណាចក្រ​មួយ ស្ថិត​នៅ​តំបន់​ជើងភ្នំ​ហេមពាន្ដ គ្រប់គ្រង និង​ដឹកនាំ​ដោយ​ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ និងព្រះ​អគ្គមហេសី ព្រះ​នាង​សិរិ​មហាមាយា ។
កាល​មុន​ពុទ្ធសករាជ​៨០​ឆ្នាំ នៅ​ពេលដែល​ទ្រង់​គភ៌​គ្រប់​១០​ខែ​ហើយ ព្រះ​នាង​សិរិ មហាមាយា ក៏​បាន​ស្នើ​សុំ​ព្រះ​បរម​រា​ជានុញ្ញាត​ពី​ស្វាមី ដើម្បី​យាង​ទៅ​ប្រសូត​បុត្រ​នៅ ទីក្រុង​ទេវ​ទ​ហៈ ដែល​ជាទី​ក្រុង​កំណើត​របស់ព្រះ​នាង​តាម​ប្រពៃណី​នៃ​ជនជាតិ​ឥណ្ឌា​នាពេល​នោះ​។នៅ​ចន្លោះ​ក្រុង​កបិល​ព​ស្ដុ និង​ក្រុង​ទេវ​ទ ហៈ មាន​សួនឧទ្យាន​មួយ​ឈ្មោះ​ថា ឧទ្យាន លុម្ពិនី ។ ការ​យាង​ទៅ​ក្រុង​ទេវ​ទ​ហៈ​របស់ព្រះ​នាង​សិរិ​មហាមាយា ត្រូវ​ឆ្លងកាត់​សួនឧទ្យាន​លុម្ពិនី​នោះ ។ នៅ​ពេល​ដែល​យាង​ទៅដល់​សួនឧទ្យាន​លុម្ពិនី ព្រះ​នាង​សិរិ​មហា​មាយា ក៏​ត្រូវ​ដល់​ពេល​កំណត់​ប្រសូត​ព្រះរាជបុត្រ ។ ព្រះ​នាង​ក៏​ប្រសូត​បាន​ព្រះរាជបុត្រ មួយ​អង្គ​មាន​លក្ខណៈ​គ្រប់គ្រាន់ ជាម​ហាបុ​រិ​ស​លក្ខណៈ ។ ប្រសូត​ហើយ ពេល​យាងចុះ​ពី​ដៃ​ស្រីស្នំ ព្រះ​រាជឱរសបាន​យាង​ដោយ​ព្រះបាទ​បាន​៧ ជំហាន ហើយ​ទ្រង់​ឈប់​ឈរ​នឹង រួច​បែរ​ព្រះភ័ក្ដ្រ​ទៅ​ទិសឧត្ដរ ទ្រង់​បន្លឺ​ព្រះ​វាចា​ថា “​ខ្លួន យើង​ជា​កំពូល​នៃ​លោក ជា​បុគ្គល​ប្រសើរ​ជាង គេ​ក្នុង​លោកជា​ចម្បង​ជាងគេ​ទាំងអស់​ក្នុងលោកជាតិ​នេះ​ជា​កំណើត​ចុង​បំផុត​របស់ យើងអំណើះ​តទៅ​មុខ យើង​លែង​កើត​ទៀតហើយ​” ។
ព្រះ​អង្គ​កើត​ក្នុង​ត្រកូល​ពួក​ជនជាតិ​អរិយកៈ ក្នុង​មជ្ឈិម​ជនបទ​នៃ​ជម្ពូទ្វីប ដែល​សក្កៈ ត្រកូល​ក្សត្រ​សាក្យៈ ជា​គោតម​គោត្រ ។ - ​ព្រះ​បិតា​ព្រះ​នាម​សុទ្ធោទនៈ ជា​ព្រះ រាជបុត្រ​ព្រះបាទ​សីហ​ហ​នុ​រាជ គង់នៅ​ក្រុង កបិល​ព​ស្ដុ ។ - ព្រះ​មាតា​ព្រះ​នាម​ព្រះ​នាង​សិរិ​មហា​មាយា គង់នៅ​ក្រុង​ទេវ​ទ​ហៈ ជា​ព្រះរាជ​បុត្រី នៃ​ព្រះបាទ​អ​ញ្ជ​នៈ ក្នុង​ក្រុង​ទេវ​ទ​ហៈ ។ បន្ទាប់​ពី​ប្រសូត​ព្រះរាជបុត្រ​ហើយ ព្រះ នាង​សិរិ​មហាមាយា ក៏​យាង​ត្រឡប់​មក​ក្រុង កបិល​ព​ស្ដុ​វិញ ។ ជាមួយ​គ្នា​នេះ មាន​តាបស ម្នាក់​អាយុ​ចំណាស់​បន្ដិច មានស្រុក​កំណើត ស្ថិត​នៅ​ជិត​ក្បែរ​តំបន់​កបិល​ព​ស្ដុ​នោះ​ដែរ គាត់​ជា​អ្នកចេះ​មើល​លក្ខណៈ​មនុស្ស​យ៉ាង ស្ទាត់ជំនាញ ។ តាបស​នោះ​ក៏​ចូល​ទៅ​មើល ព្រះរាជបុត្រ ដោយ​ពិនិត្យ​យ៉ាង​ល្អិតល្អន់ នូវ លក្ខណសម្បត្ដិ​របស់​ព្រះ​រាជឱរស ហើយ ពោល​ថា “​នេះ​ជាម​ហា​បុរស​ពិតប្រាកដមែន​” ។ ៥​ថ្ងៃ​ក្រោយមក ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ ក៏ បាន​អញ្ជើញ​ព្រាហ្មណ៍​១០៨​នាក់ មក​ទាយ លក្ខណៈ​ព្រះ​រាជឱរស និង​ថ្វាយ​ព្រះ​នាម ។ ក្នុង​បណ្ដា​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​១០៨​នាក់ ជ្រើសរើស ចម្រាញ់​យក​បាន​តែ​ព្រាហ្មណ៍​៨​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ដើម្បី​ថ្វាយ​ព្រះ​នាម​ព្រះរាជបុត្រ ។ ព្រាហ្មណ៍ ទាំងអស់​ក៏​បាន​សំរេច​ថ្វាយ​ព្រះ​នាម​ថា សិទ្ធត្ថ ដែល​មាន​ន័យ​ថា ជា​អ្នក​ធ្វើ​ឱ្យ​សំរេច ប្រយោជន៍​ដល់​មនុស្ស​សត្វ​ទូទៅ ។ ព្រាហ្មណ៍ ទាំងនេះ មិន​ត្រឹមតែ​ជ្រើសរើស​ព្រះ​នាម ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែម​ទាំង​បាន​ទស្សន៍​ទាយ​នូវ និស្ស័យ​ផ្សេង​ៗ​ថែម​ទៀត​របស់​ព្រះ​រាជឱរស ផង ។ ព្រាហ្មណ៍​ជា​ច្រើន​បាន​ទាយ​ថា “​ព្រះ រាជឱរស បើ​នៅ​ជា​គ្រហស្ថ នឹង​បានជា​ស្ដេច ចក្រពត្ដិ បើ​ទ្រង់​ចេញ​បំពេញ​ផ្នួស​នឹង​បាន ត្រាស់​ដឹង​ជា​ព្រះពុទ្ធ ។ ចំណែក​ព្រាហ្មណ៍​ទី​៨ គឺ​កោ​ណ្ឌ​ញ​ព្រាហ្មណ៍ ដែល​នៅ​ក្មេង​ជាងគេ បាន​លើកដៃ​តែ​មួយ​ឡើង ហើយ​ទាយ​តែ ម្យ៉ាង​ថា ព្រះ​មហា​បុរស​នឹង​ទ្រង់​ព្រះ​ផ្នួស ហើយ​បាន​ត្រាស់​ជា​ព្រះពុទ្ធ​ពិតប្រាកដ​” ។ ២​ថ្ងៃក្រោយ ថ្ងៃ​ដែល​ពួក​ព្រាហ្មណ៍​បាន ថ្វាយ​ព្រះ​នាម​ព្រះរាជ​ឱរស​មក ព្រះ​នាង​សិរិ មហាមាយា ក៏​ទ្រង់​សោយ​ព្រះ​ទិវង្គត ។ ព្រះបាទ​សុទ្ធោទនៈ ក៏​ទ្រង់​ផ្ទុកផ្ដាក់​ការ ចិញ្ចឹម​បីបាច់​ថែរក្សា​ព្រះ​រាជឱរស​ឱ្យទៅ​ព្រះ នាង​ប​ជាប​តិ​គោត​មី ដែល​ត្រូវជា​ប្អូនបង្កើត ព្រះ​នាង​សិរិ​មហាមាយា និង​ជា​ព្រះ​ស្នំ​មួយ ព្រះ​អង្គ​ដ៏​ពិសេស ព្រមទាំង​ជា​អ្នក​មេដោះ ដ៏ ជិត​ស្និទ្ធ​បំផុត​ផង ។ - ប្រសូត - ព្រះ​សមណគោតម​បរមគ្រូ ទ្រង់​ប្រសូត នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ ពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំច នា ឧទ្យាន​លុម្ពិនី​វន ក្រោម​ដើម​សាលព្រឹក្ស ស្ថិត នៅ​ត្រង់​ព្រំប្រទល់​ដែន​កបិល​ព​ស្ដុ និង​ទេវ ទ​ហៈនា​វេលា​ថ្ងៃត្រង់ ។ - ក្នុង​ថ្ងៃ​ព្រះ​សិទ្ធត្ថ​ប្រសូត មាន​សហជាត វត្ថុ​៧​យ៉ាង កើត​ក្នុង​ថ្ងៃ​នោះ​ដែរ គឺ​ព្រះ​នាង ពិម្ពា​យ​យសោធរា​១, អន​ន្ទ​១, ឆន្ទ​អាមាត្យ ១, កណ្ឌ​កៈ​ជា​អាជានេយ្យ​១, កា​ឡុ​ទាយី អាមាត្យ​១, មហាពោធិ​ព្រឹក្ស​១ និង​កំណប់ ទ្រព្យ​ទាំង​បួន​១ ។ - អភិសេក ព្រះ​សិទ្ធត្ថ ព្រះ​ជន្ម​១៦​ព្រះ​វស្សា ទ្រង់ អភិសេក​ជាមួយ​ព្រះ​នាង​ពិ​ម្ដា​យសោធរា នៅ ថ្ងៃអាទិត្យ ពេញបូណ៌មី ខែកត្ដិក ឆ្នាំឆ្លូវ ។ សោយរាជ្យ​បាន​១៣​ឆ្នាំ ទ្រង់​បាន​ព្រះរាជ បុត្រ​មួយ​ព្រះ​អង្គ ព្រះ​នាម​រាហុល​កុមារ ក្នុង ព្រះ​ជន្ម​គំរប់​២៩​ព្រះ​វស្សា ។ - សាង​ព្រះ​ផ្នួស ព្រះ​ជន្ម​២៩​វស្សា ព្រះ​សិទ្ធត្ថ ទ្រង់​ចេញ សាង​ព្រះ​ផ្នួស នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ពេញបូណ៌មី ខែ​អាសាធ ឆ្នាំថោះ នា​ឆ្នេរ​ស្ទឹង​អ​នោ​មា គឺ ក្នុង​ថ្ងៃ​ដែល​ព្រះ​រាហុល​កុមារ​ប្រសូត​នោះឯង ។ - ត្រាស់​ដឹងព្រះ​សមណគោតម បាន​ត្រាស់​ដឹង​អនុត្ដរ សម្មាស​ម្ពេ្ព​ា​ធិ​ញាណ ក្នុង​ព្រះ​ជន្មាយុ​៣៥​ព្រះ វស្សា នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ ពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំ រកា ក្រោម​ដើម​ពោធិព្រឹក្ស ១​ដើម ខាងលិច ស្ទឹង​នេ​រ​ញ្ច​នា នា​មណ្ឌល​គ​យា សព្វថ្ងៃ​ហៅ ពុទ្ធ​គ​យា ។ - ​សំដែង​ធម្មចក្កប្បវត្ដនសូត្រព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​សំដែង​បឋម​ទេសនា ធម្មចក្កប្បវត្ដនសូត្រ​នៅ​ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែ អាសាធ ឆ្នាំរកា ប្រោស​បញ្ច​វ​គ្គិ​យ​ភិក្ខុ​នៅឥសិបតន​មិ​គ​ទាយ​វន ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់​បំពេញ​ពុទ្ធកិច្ច​ទាំង ៥​យ៉ាង​អស់​៤៥​ព្រះ​វស្សា គឺ ៖១-​ពេល​ព្រឹក​ទ្រង់​ត្រាច់ចរ​បិណ្ឌបាត ២-​ពេល​រសៀល​ទ្រង់​សំដែង​ព្រះធម៌ ប្រោសសត្វ៣-​ពេល​ព្រលប់ ទ្រង់​ប្រទាន​ឱវាទ​ដល់ ពួក​ភិក្ខុ៤-​ពេល​អធ្រាត្រ​ទ្រង់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា ទេវតា៥-​ពេល​បច្ចូសសម័យ ទ្រង់​ប្រមើល​មើល ឧបនិស្ស័យ​សព្វ​សត្វ ។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ដាក់​ព្រះ​ជន្មាយុ សង្ខារ ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែមាឃ ។ - បរិនិព្វានព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់​បរិនិព្វាន​នៅ​ថ្ងៃ អង្គារ ពេញបូណ៌មី ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ ក្រោម​ដើម​ពោធិព្រឹក្ស​ទាំង​គូ​នៅ​ខាងលិច កុសិនារា ។ រយៈកាល​៤៥​ព្រះ​វស្សា ចាប់ពី​ក្រោយ បាន​ត្រាស់​ដឹង​នូវ​អនុត្ដរសម្មាសម្ពោធិ​ញាណ មក ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បរមគ្រូ ទ្រង់​បាន​សំដែង ព្រះធម៌​ទេសនា​ប្រោស​វេនេយ្យសត្វ បើ​គិត ជា​ធម្មក្ខន្ធ​មាន​៨៤.០០០​ព្រះ​ធម្មក្ខន្ធ ដែល ចែក​ជា​ព្រះ​សូត្រ ព្រះ​វិន័យ និង​ព្រះ​អភិធម្ម ។ ពាក្យ​សង្ខេប​ងាយ​ចាំចុ​. រ​. អា​.​ព្រ​ ប្រ​.​ច​. ពិ​. សុរា​. ឆ្លូ​. ក​. អា​ បូស​. ថោះ​. អា​. ព្រត្រា​. រ​.​ពិ​. ពុ​ និ​. ស្សា​. ពិ​. អង្គ ។ ខ្លឹមសារ​នៃ​ការ​កសាង​ព្រះ​សក្យមុនី ចេតិយ- សំវេជនីយដ្ឋាន​៤​កន្លែងមូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​កើត​សំវេជនីយដ្ឋាន មានរឿង​កើតឡើង​ក្នុង​កាលដែល​ព្រះ​សម្មា សម្ពុទ្ធ ទ្រង់​ប្រឈួន​ខ្លាំង ទៀប​ស្ដេច​រំលត់​ខ័​ន្ធ ចូល​កាន់​បរម​និព្វាន ។ គ្រានោះ​មាន​ព្រះ អានន្ទ​ជា​ពុ​ទ្ធុ​ប​ដ្ឋា​កៈ ដែល​នៅ​ជា​សេក្ខបុគ្គល នៅឡើយ បាន​ក្រាប​បង្គំ​ទូល​ប្រារឰ​ថា “​ពី ដើម​រៀង​មក ពួក​ភិក្ខុ​ពុទ្ធ​សាវ័ក​តែងតែ​មក គាល់ ធ្លាប់​ឃើញ​ព្រះ​អង្គជា​ញឹកញយ គេ​មាន ចិត្ដ​ជ្រះថ្លា​រីករាយ​ណាស់ តែ​កាលណា​ព្រះ អង្គ​ទ្រង់​បរិនិព្វាន​ទៅ​ហើយ មិន​បានឃើញ ព្រះ​អង្គ​ដូច​ដើម គេ​នឹង​ស្រងេះស្រងោច ណាស់​” ។ ព្រះ​អង្គ​ក៏​ទ្រង់​អនុញាត​នូវ​សំវេជនីយ ដ្ឋា​ន​៤​កន្លែង សំរាប់​ពុទ្ធ​សាវ័ក​ណា​ប្រាថ្នា​ចង់ ឃើញ​ព្រះ​អង្គ​ទៅ​ពិចារណា​ធម្ម​សង្វេគ​នៅ ទីកន្លែង​ទាំង​៤​នោះ​ណាមួយ “​ក៏​ទុក​ដូច​បាន ជួប​ឃើញ​ត​ថា គត​ផ្ទាល់​ដែរ និង​នាំ​ឱ្យ​បាន​មគ្គ ផល​ច្រើន​ណាស់​” ។ - សំវេជនីយដ្ឋាន​៤​កន្លែង​នោះ​គឺ ៖១-​កន្លែង​ដែល​តថាគត​ប្រសូត​នា​ព្រៃ លុម្ពិនី នគរ​កបិល​ព​ស្ដុ ។ ២-​កន្លែង​ដែល​តថាគត​ត្រាស់​ដឹង​នូវអនុត្ដរសម្មាសម្ពោធិ​ញាណ នា​មណ្ឌល​ពោធិ ព្រឹក្ស តំបន់​ពុទ្ធ​គ​យា ។ ៣-​កន្លែង​ដែល​តថាគត​ប្រទាន​បឋម ទេសនា នា​ព្រៃ​ឥសិបតនមិគទាយវ័ន​នគរ ពារាណសី ។ ៤-​កន្លែង​ដែល​តថាគត​បរិនិព្វាន នា​សាល វ័ន​ឧទ្យាន នគរ​កុសិនារា ។ ពួក​ជន​ណាមួយ​នឹង​បាន​ដើរមក​កាន់​ទី​ចា រឹក​នៃ​សំវេជនីយដ្ឋាន​៤​កន្លែង​នេះ ណាមួយ ក៏​មានចិត្ដ​ជ្រះថ្លា កើត​សង្វេគ ហើយ​គោរព បូជា ប្រ​សិន​ណា​ជា​ធ្វើ​មរណកាល​ទៅ ពួក​ជន នោះ​នឹង​បាន​ទៅ​សោយសុខ ក្នុង​ឋានមនុស្ស និង​ឋានសួគ៌ ។ - គារវ​វត្ថុ​៥​យ៉ាងព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​បរមគ្រូ​នៃ​យើង ទ្រង់ បាន​ប្រតិស្ឋាន​ទុក​នូវ​គារវ​វត្ថុ​៥​យ៉ាង​ដើម្បី​បាន ជា​ស្រែបុណ្យ​ដ៏​ប្រសើរ​របស់​វេនេយ្យសត្វ និង មាន​ប្រព័ន្ធ​គាថា ដូច​តទៅ​នេះ ៖និ​ព្វុ​តេ លោកនាថ​ម្ហិ ស​ម្ពុ​ទ្ធេ អគ្គ បុ​គ្គ​លេ បដិមា ពោធិ​រុក្ខា ច ថូ​បា ច ជិន​ធាតុ​យោ ចតុ​រាសី​តិ​សហស្ស ធម្ម ក្ខ​ន្ធា សុ​ទេ​សិ​តា អគ្គ​ប្បវ​ត្ដន​ដ្ឋា​នេ ឋ​បិតា ហោ​ន្ដិ បា​ណិ​នំ កាល​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ជា​អគ្គបុគ្គល ជាទី ពឹង​នៃ​សត្វលោក​បរិនិព្វាន​ទៅ​ហើយ ព្រះ​ប​ដិ មា​ផង ព្រះ​ពោធិព្រឹក្ស​ផង ព្រះ​ស្ដូប​ផង ព្រះ ជិន​ធាតុ​ផង ព្រះធម៌​៨​ម៉ឺន ៤​ពាន់ ព្រះ​ធម្មក្ខន្ធ ដែល​ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​សំដែង​ហើយ ដោយ​ប្រពៃ ផង ជា​វត្ថុ​គឺ​ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ​ទ្រង់​ប្រតិស្ឋាន ទុក​ក្នុង​ឋាន​ដ៏​ប្រព្រឹត្ដ​ទៅ ដើម្បី​បុញ​ខេត្ដ​ដ៏ ប្រសើរ​របស់​សត្វ​ទាំងឡាយ ។ ប្រវត្ដិ​ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ- ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ នៅ​រាជធានីភ្នំពេញ មុខ​ស្ថានីយ​រា​ជាយ​ស្ម័យ​យាន -​នៅ​ថ្ងៃ​២​រោច ខែអស្សុជ ឆ្នាំរោង ចត្វា ស័ក ពុទ្ធសករាជ​២៤៩៥ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃអាទិត្យ ទី​៥ តុលា ឆ្នាំ​១៩៥២ ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា បាន​ទទួល​ព្រះ​បរម​សារីរិកធាតុ និង ព្រះអរហន្ដ​ធាតុ គឺ​ព្រះ​អដ្ឋិធាតុ​នៃ​ព្រះ​សារី បុត្ដ និង​ព្រះ​មោគ្គលាន ព្រម​ជាមួយ​កូន​ពោធិ ព្រឹក្ស​ពីរ​ដើម ដែល​នាំ​មក​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ។ ពិធី​ទទួល​ព្រះ​បរម​សារីរិកធាតុ និង​ព្រះ អរហន្ដ​ធាតុ​នៅ​ព្រ​លាន​យន្ដហោះ​អន្ដរជាតិ ភ្នំពេញ បាន​ប្រព្រឹត្ដ​ទៅ​យ៉ាង​មហោឡារិក ក្រោម​ព្រះ​រាជាធិបតី​ភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះករុណា​ជា​អ​ម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហ​នុ ជាទី​សក្ការៈ ។ អស់​រយៈពេល​៧​ថ្ងៃ គឺ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ តុលា ឆ្នាំ​១៩៥២ មាន​ប្រារឰ​ពិធី​ជូន​ដំណើរ​ដង្ហែ​ដ៏ មហោឡារិក ដូច​ពេល​ទទួល​ដែរ ។ បច្ច័យ​ដែល​កើតឡើង​ពី​ការ​បូជាក្នុង​ពិធីបុណ្យ​៧​យប់​៧​ថ្ងៃនេះ បាន​ចំនួន ១.៦៦៧.៣០៩​រៀល ។ បច្ច័យ​ទាំងនេះ​បែង ចែក​ជា​ពីរ​ផ្នែក​៩០០.០០០​រៀល សំរាប់​យក ទៅ​កសាង​មន្ទីរពេទ្យ​សំរាប់​ព្រះសង្ឃ ដែល ក្រោយមក​មានឈ្មោះ​ថា មន្ទីរពេទ្យ​ព្រះ កុសុមៈ ។ បច្ច័យ​២០០.០០០​រៀល សំរាប់ យក​ទៅ​ចាត់ការ​ស្ថាបនា​ព្រះ​មហា​ចេតិយ​នៅ​មុខ​ស្ថានីយ​រា​ជាយ​ស្ម័យ​យាន តម្កល់​ព្រះ​បរម សារីរិកធាតុ ព្រោះហេតុនេះ​ហើយ​បានជា ព្រះ​មហា​ចេតិយ​នេះ​មានឈ្មោះ​ថា “​ព្រះ សក្យមុនីចេតិយ​” ។ ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ​នេះ ត្រូវ​បាន​ប្រារឰ ពិធី​សម្ពោធ​ជាមួយ​គ្នា​នឹង​បុណ្យ​គម្រប់ ២.៥០០​ព្រះ​វស្សា​នៃ​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា (​បុណ្យ ពាក់កណ្ដាល​សាសនា​) ដែល​ប្រព្រឹត​ឡើង អស់​រយៈពេល​៧​យប់ ៧​ថ្ងៃ គឺ​ចាប់ពី​ថ្ងៃ អាទិត្យ ១៤ កើត ខែ​ពិសាខ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក ពុទ្ធសករាជ​២៥០០ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​១២ ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៥៧ រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​៥ រោច ខែ​ពិសាខ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៥៧ ក្រោម ព្រះ​រាជូបត្ថម្ភ​នៃ​ព្រះករុណា​ជា​អម្ចាស់​ជីវិត លើ​ត្បូង សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី សម្ដេច ព្រះ​ឧបយុវរាជ និង​ក្នុង​ការ​ទំនុកបំរុង​សម្ដេច ព្រះសង្ឃ​នាយក​ទាំង​ពីរ​គណៈ ។
រីឯ​ព្រះ​បរម​សារីរិកធាតុ​តម្កល់​ក្នុង​ព្រះ សក្យមុនីចេតិយ​នា​ថ្ងៃ​បុណ្យ​គំរប់​២.៥០០​ព្រះ វស្សា​នេះ គឺជា​ព្រះ​បរម​អដ្ឋិធាតុ​ខ្នាត​កណ្ដាល មួយ​ព្រះ​អង្គ ដែល​ប្រទេស​សិរី​លង្កា​ថ្វាយ​មក ព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះ​នរោត្ដម សីហ​នុ ក្នុង​ឱកាស​ដែល​ព្រះ​អង្គជា​ព្រះរាជ ប្រតិភូ​តំណាង​ព្រះមហាក្សត្រ​កម្ពុជា ទ្រង់ យាង​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធីបុណ្យ​ពុទ្ធ​ជយ​ន្ដិ គឺ បុណ្យ​គំរប់​២៥០០​ព្រះ​វស្សា​នៃ​ព្រះពុទ្ធ សាសនា​នៅ​ប្រទេស​សិរី​លង្កា ដែល​ប្រារឰ ឡើង​កាលពី​ក្នុង​ខែឧសភា ឆ្នាំ​១៩៥៦ ។ ព្រះ​បរម​សារីរិកធាតុ​ដែល​គង់​ប្រថាប់​ក្នុង ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ​នោះ ត្រូវ​បាន​តម្កល់​ទុក នៅ​ក្នុង​ព្រះ​កា​ញ្ន​ន​កោដ្ឋ (​កោដ្ឋ​មាស​) តូច រួច​ហើយ​តម្កល់​កោដ្ឋ​មាស​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​សក្យ មុនី ចេតិយ​ស្ដូប​រ័​ត្ន (​ស្ដូប​សំរឹទ្ធិ​ិ​) រួច​ទើប​យក ស្ដូប​សំរឹទ្ធិ​ទៅ​តម្កល់​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​សក្យមុនី ចេតិយ ។ ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ​មុខ​ស្ថានីយ​រា​ជាយ ស្ម័យ​យាន​រាជធានី​ភ្នំពេញ ត្រូវ​បាន​គណៈ ក​ម្មា​ធិ​ការ​ប្រជាជន​រាជធានី​ភ្នំពេញ ជួសជុល ឡើង​វិញ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨៨ ។ - ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ នៅ​ភ្នំ​ព្រះរាជ ទ្រព្យ (​ឧដុង្គ​) -​ថ្ងៃ​ពុធ ១១​រោច ខែជេស្ឋ ពុទ្ធសករាជ ២៥៤០ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​១២ មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៩៦ ពិធី​ក្រុង​ពាលី​ដ៏​ធំ​មួយ (​តាម​បែប​បុរាណ​) សុំ ទីតាំង​សាងសង់​ក៏​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្ដ​ទៅ​នៅ​ក្រោម អធិបតីភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​សម្ដេច ជា ស៊ី​ម ប្រមុខ រដ្ឋ​ស្ដីទី ជា​ព្រះរាជ​តំណាង​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះ ករុណា​ជា​អ​ម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង និង​សម្ដេច ព្រះរាជ​អគ្គមហេសី ជាទី​សក្ការៈ ។ -​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ៩​រោច ខែ​ទុតិយាសាធ ពុទ្ធសករាជ​២៥៤០ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​៨ សីហា ឆ្នាំ ១៩៩៦ ពិធី​បញ្ចុះ​បឋមសិលា​នៅ​ទីតាំង​សាង សង់​ព្រះ​សក្យមុនីចេតិយ​ថ្មី ក្រោម​ព្រះរាជា ធិ​បតី​ភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​សម្ដេច​ព្រះរាជ​អគ្គ មហេសី នរោត្ដម មុនិនាថ សីហ​នុ ជា​ព្រះរាជ តំណាង​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះករុណា ជា​អម្ចាស់ ជីវិត​លើ​ត្បូង ។ -​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ៦​រោច ខែ​ស្រាពណ៍ ពុទ្ធ សករាជ​២៥៤៦ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​២៩ សីហា ឆ្នាំ ២០០២ គណៈកម្មការ​សាងសង់​បាន​ធ្វើការ ត្រួតពិនិត្យ​គុណភាព​សំណង់​ជា​ទូទៅ និង​បាន ប្រគល់​ជូន​ទៅ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ សិល្បៈ ដើម្បី​ទទួល​គ្រប់គ្រង​ថែរក្សា ។ -​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍ ១៥​កើត ខែ​មិគសិរ ពុទ្ធ សករាជ​២៥៤៦ ត្រូវ​នឹង​ថ្ងៃ​ទី​១៩ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០០២ ប្រារឰ​ពិធី​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ ក្រោម ព្រះ​រាជាធិបតី​ភាព​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​ព្រះករុណា ជា​អ​ម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង និង​សម្ដេច​ព្រះរាជ អគ្គមហេសី ជាទី​សក្ការៈ ដោយ​មានការ​យាង និមន្ដ និង​អញ្ជើញ​ចូលរួម​ពី​សម្ដេច​ព្រះសង្ឃ រាជ​ទាំង​ពីរ​គណៈ មន្ដ្រី​សង្ឃ​ជាន់ខ្ពស់ ព្រះ សង្ឃ​ជា​ច្រើន​ពាន់​អង្គ សីលវន្ដ សីលវតី ថ្នាក់ ដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​ជាតិ ឯកអគ្គរាជទូត ឯកអគ្គ រដ្ឋ​ទូត មន្ដ្រីរាជការ អ្នក​មុខ អ្នកការ និង ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ពុទ្ធសាសនិក​ដ៏​ច្រើន​កុះករ ណែនណាន់តាន់តាប់​មក​ពី​គ្រប់​ទិស​ទី ក្នុងទូ​ទាំង​ប្រទេស ៕(ដកស្រង់ពីកាសែតកោះសន្តិភាព)

កម្ពុជា​រៀបចំ​ពិធី​បុណ្យ​ពុទ្ធសាសនាអន្តរជាតិ

ពិធី​បុណ្យ​ពុទ្ធសាសនា​អន្តរជាតិ​រៀបចំ​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប
ប្រទេស​កម្ពុជាបាន​ធ្វើ​ជា​ ម្ចាស់ផ្ទះ ក្នុង​ការរៀបចំ​ពិធី​បុណ្យ​ព្រះពុទ្ធ​ សាសនា​ដ៏​ធំ ដែល​មាន​ឈ្មោះលំអាន ​អរិយធម៌ និង​ទស្សនីយភាព ចាប់ពី ​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ ​មេសា ឆ្នាំ​២០១០។ ពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ដែល​ធ្វើឡើង​នៅលើ​ទឹកដី​អង្គរវត្ត ខេត្ត​សៀមរាប មាន​ការចូលរួម​ពី​ ពុទ្ធសាសនិក និងព្រះសង្ឃ​រាប់ពាន់​អង្គ មក​ពី​ ប្រទេស​ចិន ជប៉ុន កូរ៉េ ឥណ្ឌា និង​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ានទាំង ១០។
សេចក្តី​រាយការណ៍​របស់​លី ម៉េងហួរ​ពី​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ
ប្រទេស​កម្ពុជា បាន​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់ផ្ទះ ក្នុង​ការរៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​សាសនា ជា​លក្ខណៈ​អន្តរជាតិ។ ពិធីបុណ្យ លំអាន​អរិយធម៌ និង​ទស្សនីយភាព នៅ​ទឹកដី​ខេត្តសៀមរាប ដែល​ជា​ប៉ូល​ទេសចរណ៍​ទី​១​របស់​កម្ពុជា នាពេលនេះ គឺជា​ការប្រារព្ធ​ពិធីបុណ្យ​វិសាខបូជា។ ពិធីបុណ្យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​នេះ ជា​ការឧទ្ទិស​ដល់​ខួប នៃ​ថ្ងៃ​ព្រះពុទ្ធ ទ្រង់​ប្រសូត្រ (កើត) ថ្ងៃ​ព្រះពុទ្ធ​ត្រាស់ដឹង និង​ចូល​បរិនិពាន្វ នា​ថ្ងៃ ១៥ កើត ខែ​ពិសាខ។ នៅ​ឆ្នាំ​នេះ ត្រូវ​ចំ​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​មេសា។
ក្នុង​ព្រឹត្តិការណ៍​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​អន្តរជាតិ​នេះ ក្រុម​សិល្បៈ​មកពី​បណ្តា​ប្រទេស​ចិន ជប៉ុន កូរ៉េ ឥណ្ឌា និង​ប្រទេស​អាស៊ាន ដែល​កាន់​ព្រះពុទ្ធសាសនា រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ផង នឹង​សម្តែង​របាំ​ប្រពៃណី ព្រមទាំង​សម្តែង​រឿង​ទាក់ទង​នឹង​ពុទ្ធប្រវត្តិ។ កម្ពុជា នឹង​សម្តែង​ត្រង់​ឆាក ព្រះពុទ្ធ​ត្រាស់ដឹង និង​វគ្គ​ផ្ចាញ់មា។​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៨ ខែ​មេសា ចំ​ថ្ងៃ​ប្រារព្ធ​បុណ្យ​វិសាខបូជា នៅ​ទឹកដី​សៀមរាប​អង្គរ នឹង​មាន​ពិធី​ដង្ហែ​ក្បួន​រថយន្ត ដែល​មាន​រៀបចំ​តែង​លម្អ​របៀប​ប្រវត្តិ​របស់​ព្រះពុទ្ធ និង​មាន​ពិធី​សូត្រធម៌។ លោកឃឹម សារិទ្ធ រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ បាន​លើក​ឡើង​ថា ព្រឹត្តិការណ៍​ជួបជុំ​សាសនិកជន​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា នៅ​សៀមរាប ពេល​នេះ ក្រៅ​តែ​ពី​ការលើក​តម្កើង ផ្នែក​ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រឹត្តិការណ៍​រយៈពេល ៥ ថ្ងៃនេះ ក៏​ដើម្បី​បញ្ជាក់ថា កម្ពុជា ទទួលបាន​សុខសន្តិភាព និង​ការអភិវឌ្ឍន៍ ដែល​អាច​ឲ្យ​អ្នកទេសចរ ចូល​ទស្សនា​កម្ពុជា។ ចំណែក​លោកថោង ខុន រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ ក៏បាន​លើក​ឡើង​ថា ការជួបជុំ​រវាង​អ្នក​កាន់​ព្រះពុទ្ធសាសនា នៅ​ទឹកដី​សៀមរាប​អង្គរ​ គឺ​ជា​កិច្ចសហការ​វិស័យ​វប្បធម៌ និង​វិស័យ​ទេសចរណ៍ ដើម្បី​ជម្រុញ​ការទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរ ក្នុង​តំបន់ ពិសេស​បង្កើត​ការហោះហើរ ពី​គោលដៅ​ទេសចរ​សាសនា ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​កញ្ចប់​ទស្សនៈកិច្ច​មួយ នៅក្នុង​តំបន់​អាស៊ី។ សូម​រម្លឹកថា ក្រៅ​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍​នៅ​ទឹកដី​អង្គរ​ខេត្តសៀមរាប ពិធីបុណ្យ​វិសាខបូជា នា​ថ្ងៃ​១៥​កើត ខែ​ពិសាខ ក៏​មាន​ប្រារព្ធ​ពិធីបុណ្យ តាម​បែប​ព្រះពុទ្ធសាសនា នៅ​គ្រប់​វត្ត​អារាម​នានា​ទូទាំង​ប្រទេស ពិសេស​នៅ​ភ្នំ​ព្រះ​រាជទ្រព្យ ហៅ​ភ្នំ​ឧដុង្គ ដែល​ជា​កន្លែង​តម្កល់​ព្រះ​សរីរធាតុ។ កម្ពុជា​តែងតែ​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​ធំ ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ នៅ​ទីនោះ ចាប់តាំងពី​ព្រះសក្យមុនី​ចេតិយ ត្រូវបាន​កសាង​រួចរាល់​នា​ឆ្នាំ​២០០២៕(ដកស្រង់ពីវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ)

Thursday, April 15, 2010

Khmer New Year(2554)

Kingdom of Cambodia
Nation Religion King
Cambodian Buddhist Center
Invitation Letter
This is an invitation from Cambodian Buddhist Center in Korea
Have pleasure to invite all of you to participate the Cambodia traditional festival
"Chol Chnam Khmer (Khmer New Year) ".
I hope all of you will participate to the festival a lot.

The schedule of ceremony may as follows:
Date: 25th April 2554/2010 (Sunday)
Time: 11:30 a.m starting to do ceremony,
Followers and monks respect the Buddha, Dharma, and Sanga chanting and
Special Dharma- talks and will to play traditional dancing and game.

Place
Citizen physical training square(군포시민체육광장) Keunpo city, Kyeongkido, South Korea(Near Sanpondong Station, Railway4 gate 1),
❖For more information:
​​​ E-mail: jayaraketorinsaro@yahoo.com
www.kbckr.blogspot.com
010 -8689-3474, 010-3142-0591, 010-4952-0892,
010-8062-5169, 010-8060-4269, 010-5784-4681,
010-9553-3161
Thank you.

캄보디아 설날을 축하합니다

캄보디아 불교 센터는 신년 행사를 4월 25일 일요일에 하기로 했고, 한국분이나 캄보디아분들이 이 행사에 많이 참석해 주시기 바랍나다. 캄보디아 설날 때에는 카보디아에 계시는 분들이나 해외에 계시는 분들이 건강하시고 잘 지내시기 바라고 캄보디아를 발전하기 위해서 캄보디아인들이 몸이나 마음을 합쳐서 나가겠습니다. 나라, 전통 문화, 불교를 잊지 마시고 열심시 공부하고
일을 열심히 하시기 바라고, 서로 싸우지 마시고, 서로 이해하시기 바랍니다.
성불하십시오,
린사로 합장,,,,,

ប្រវត្តិសង្ខេប ឧកញ៉ា មហាឧបាសិកា ញ៉ឹក ប៊ុនថា

ឈ្មោះ ញ៉ឹក ប៊ុនថា ជាអក្សរឡាតាំង Nhek Buntha ភេទ ស្រី សញ្ជាតិ
កម្ពុជា កើតនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ នៅភូមិស្វាយជ្រុំ ឃុំអូរ
ដំបង ស្រុកសង្កែ ខេត្ត បាត់ដំបង បច្ចុប្បន្នជា បេក្ខជនបណ្ឌិតផ្នែក
ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនា បច្ចុប្បន្នមាន អាស័យដ្ឋាន # ៦៩១ វិថីព្រះ
មុនីវង្ស សង្កាត់បឹងកេងកង៣ ខ័ណ្ឌចំការមន រាជធានី ភ្នំពេញ ។
លោកឪពុកឈ្មោះ ញ៉ឹក អឿ (ស្លាប់ ) និងអ្នកម្តាយឈ្មោះ ស សាលី (ស្លាប់ ) ។ប្រវត្តិការសិក្សាកន្លងមក ពីឆ្នាំ ១៩៥៩ ដល់ ១៩៦៦ រៀននៅ
សាលាបឋមសិក្សាវត្តអន្លុងវិល ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង
ពីឆ្នាំ ១៩៦៦ ដល់ ១៩៧០ រៀននៅ វិទ្យាល័យ នេត្រយង់ ខេត្ត
បាត់ដំបង ពីឆ្នាំ ១៩៧១ ដល់ ១៩៧៤ រៀននៅ វិទ្យាល័យ អ៊ាប
ឃុត ខេត្តបាត់ដំបង ពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ ២០០៧ រៀនថ្នាក់ អនុបណ្ឌិត
ផ្នែកទស្សនវិជ្ជានិង វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ នៃសាកលវិទ្យាល័យ
ពហុចម្រើនវិជ្ជា នៅភ្នំពេញ ។ ពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ បច្ចុប្បន្ន
ជាបេក្ខជន បណ្ឌិត ផ្នែកទស្សនវិជ្ជាព្រះពុទ្ធសាសនា នៅរាជបណ្ឌិត
សភាកម្ពុជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវ បានសិក្សាស្រាវជ្រាវ
គម្ពីព្រះត្រៃបិដកខ្មែរ និងបាលី ចំនួន១១០ក្បាល អាននិងស្វែង
យល់ស៊ី ជម្រៅ ក្នុងការ ប្រតិបត្តិធម៌ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាតាមគម្ពីរ
នេះអស់ រយៈពេល ១០ឆ្នាំ ១៩៩០-២០០០
បច្ចុប្បន្ន កំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវ លើសៀវភៅ គម្ពីរ និង ឯកសារ
នានាដែលទាក់ទងនឹងទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធ សាសនា
ឋានៈតួនាទីដែលធ្លាប់បានទទួលកន្លងមករហូតដល់បច្ចុប្បន្ន
ពីឆ្នាំ ១៩៨០ ដល់ ១៩៨៣ជាអនុប្រធាន ការិយាល័យគយ នៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
ពីឆ្នាំ ១៩៨៣ ដល់ ១៩៩០ជាប្រធាន ការិយាល័យ រដ្ឋភណ្ឌ គយ នៃក្រសួង ពាណិជ្ជកម្ម
ពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ បច្ចុប្បន្នជាប្រធាន ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ជាមួយសមាគមយុវជនកម្ពុជរដ្ឋ
ពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ ២០០៥ ជាសមាជិក ពុទ្ធិកសមាគមកម្ពុជរដ្ឋ
ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ បច្ចុប្បន្ន បានទទួល គោរម្យងារជា «ឧកញា» តាមព្រះរាជក្រិត្យកាលពី ថ្ងៃទី ០៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៣។
ពីឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ បច្ចុប្បន្នជាអ្នកដឹកនាំ ការសន្ទនាធម៌ សម្រាប់នាទីឈ្វេងយល់ព្រះពុទ្ទសាសនា
ពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ ២០០៧ជា អនុប្រធាន ពុទ្ធិកសមាគមកម្ពុជរដ្ឋ
ពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ បច្ចុប្បន្ន ជាប្រធាន ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ជាមួយសមាគមដូនជីកម្ពុជរដ្ឋ
ពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ ២០៩ជាសាស្ត្រចារ្យ ឧទ្ធេសមេរៀន ផ្នែកពុទ្ធសាសនា ប្រគេនព្រះសង្ឃ នៅសាកលវិទ្យាល័យ ពុទ្ធិកសីហនុរាជភ្នំពេញ។
ពីឆ្នាំ ២០០៦ ដល់ បច្ចុប្បន្ន ជាឧត្តមប្រឹក្សា សម្តេចអគ្គមហាសង្ឃរាជ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ ២០១០ជាប្រធាន ពុទ្ធិកសមាគមកម្ពុជរដ្ឋ ទទួលបន្ទុកផ្នែកអប់រំសីលធម៌ វប្បធម៌ខ្មែរ សន្តិភាព និងទ្រឹស្តីពុទ្ធសាសនា ។
ពីឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ បច្ចុប្បន្ន ជាសមាជិក គណៈកម្មាធិការនៃបណ្តាញអន្តរសាសនាប្រចាំអាស៊ី ប៉ាស៊ីហ្វិក និងជា ជាឯកអគ្គរាជទូតសន្តិភាព ប្រចាំអាស៊ី ប៉ាស៊ីហ្វិក[...]អានបន្ត (ដកស្រង់ពីពុទ្ធិកសមាគមកម្ពុជរដ្ឋ)ដោយសាធ្លាប់ប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាកន្លងមក(rinsaro)

Sunday, April 11, 2010

អបអរសាទរបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិព​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ ស ២៥៥៤

ក្នុងឪកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីឆ្នាំខាលទោស័ក​ ព​.ស ២៥៥៤នេះ
ខ្ញុំព្រះករណាអត្មាភាពសូមប្រសិទ្ធពរបវរ មហាប្រសើរជូន
ចំពោះជនរួមជាតិខ្មែរទាំងអស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិង
ក្នុងពិភពលោកសូមបានជួបប្រទះ តែពុទ្ធពរទាំងឡាយ
៤ប្រការគឺ៖​ អាយុ វណ្ណ សុខ ពល និងបដិភាណៈ
កុំបីឃ្លាតក្លាយទៅជាបការដ៏ទៃ ឡើយ។សូមឲប្រទេស
កម្ពុជាជួបប្រទះតែនិងការអភិវឌ្ឍន៍​ និងការរីកចំរើន
ដុះដាលវាលគុំចំរុងចំរើន និងមានសុខសន្តិភាពជា
រៀងដរាបតទៅ។សូមឲពិភពលោកជៀសផុតពីក្តី
អន្តរាយដោយអំណាច នៃអកុសលចិត្តមាន លោភៈ
ទោសៈ​ និង មោហៈជាដើម។សូមឲសត្វលោកមាន
នូវពុទ្ធសីលទាំង
ឡាយ៥ប្រការគឺ៖
១​ -ការមិនសម្លាប់ជីវិរមនុស្សនិងសត្វ(បាណាតិបាតា....)
២ -ការមិនកាន់យកនូវរបស់គេមិនបានឲ(អទិន្នានា.....)
៣ -ការមិនប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមគុណមានលួចដណ្តើមប្តី​
ប្រពន្ធកូនអ្នកដទៃជាដើម(កាមេសុមិច្ឆារ..)
៤ -ការមិននិយាយាភូត ភរ កុហក បោកប្រាស់ ញុះញង់
មូលបង្កាច់ជាដើម(មុសាវាទា...)
៥ -ការមិនសេពសុរា​​ ជក់អាភៀន ញៀនកញ្ឆា​និងគ្រឿង
ស្រវឹងផ្សេងៗ(សុរាមេរយ.....)
ឆ្នាំថ្មីសិរីស្តី និងការគិតថ្មីៗជាប្រយោជន៍ខ្លួនឯង ប្រទេស
ជាតិនិងប្រយោជន៍អ្នកដទៃ។
​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ ភិក្ខុ ជយរក្ខិតោ រិនសារ៉ូ

បុណ្យព្រះសពព្រពុទ្ធឃោសាចារ្យ​ ខៀវ ណឺយ

Tuesday, April 6, 2010

សេចក្តីជូនដំណឹង

មជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េមាន
កិត្តិយសសូមជូនដំណឹងដល់ប្រជាពុទ្ធបរិស័ទនិងប្រជា
ពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលកំពុងស្នាក់នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េទាំង
អស់ឲបានជ្រាបថា៖​ មជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរ
និងមានរៀបចំកម្មវិធីអបអរសាទរ​​​​​បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃ
ណីជាតិខ្មែរនិងបុណ្យវិសាខបូជា។ហេតុដូចបានជំរាប
ជូនខាងលើសូមនិមន្ត​​​​​​ យាង អញ្ជើញ​ព្រះតេជព្រះគុណ
ឯកឧត្តម លោកជំទាវ អស់លោក លោកស្រីបងប្អូនប្រជា
ពុទ្ធបរិស័ទនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ចូលរួមដោយមេត្រីធម៌។
កាលបរិច្ឆេទ
ថ្ងៃអាទិត្យ ១២កើត ខែពិសាខពុទ្ធសករាជ២៥៥៤ត្រូវ
នឹងថ្ងៃទី​២៥ ខែមេសាឆ្នាំ២០១០។វេលាម៉ោង ១០​ ៈ
ជួបជុំគ្នាប្រារព្ភៈកម្មវិធីនមស្សការស្មាទានសីលរាប់
បាតដល់ព្រះសង្ឃនិងសូត្រមន្តដារឆ្លងបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី។
កម្មវិធីបន្ទប់និងមានការជួបសំណៈសំណាលដោយ
ឯកឧត្តមឯកអគ្គរាជទូតនៃព្រះរាជាំណាចក្រកម្ពុជាំប្
រចាំប្ប្រទេសកូរ៉េ ហើយទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់។
ហើយនឹងមានការលេងល្បែងប្រជាប្រិយ៍រាំលេងកំសាន្ត
រហូតដល់ម៉ោង៦ល្ងាច។
ទីកន្ឡែង
ប្រារព្ភៈនៅមជ្ឈមណ្ឌលកាយសម្ព័ន្ធក្រុងកុនផូ
(경기도 군포시 시민체육광장)
មធ្យោបាយ
រថភ្លើងក្រោមដីខ្សែលេខ៤ផ្លូវចេញលេខ១ដើរប្រហែល៧នាទី
(전철 4호선 1번출입구 7분걷에 는다)
សូមបញ្ជាក់ពិធីនេះមានការរាប់បាតដល់ព្រះសង្ឃហេតុនេះ
បើមានសម្ភារៈដូចជាម្ហូបអាហារឫក៏ផ្លែឈើបច្ច័យប្រាក់កាស
ជាដើមសូមនាំមកឲបានទាន់ពេល។
ព័ត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទងតាមរយៈលេខទូរស័ទខាងក្រោម៖
대표 전화번호
010 -8689-3474​​​​​, 010-3142-0591, 010-4952-0892,
010-8062-5169, 010-8060-4269, 010-5784-4681,
010-9553-3161
សូមអរព្រះគុណនិងអរគុណ