នៅក្នុងភាសាខ្មែរ បើតាមការពន្យល់ក្នុងវចនានុក្រមរបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួនណាត “សុក្រ”ជា
ឈ្មោះផ្កាយទី៦ គឺជាផ្កាយប្រចាំទ្វីប ឬផ្កាយព្រឹក ហើយក៏ជាឈ្មោះថ្ងៃទី៦ក្នុងសប្តាហ៍ផងដែរ។តាមន័យនេះខ្មែរជ្រើសរើសយកប្រពន្ធ័គិតគូរមួយដែលកំណត់ថាថ្ងៃអាទិត្យគឺជាថ្ងៃទីមួយក្នុងសប្តាហ៍ ។សូមបញ្ជាក់ថាថ្ងៃសុក្រ គឺជាថ្ងៃមួយក្នុងសប្តាហ៌ ស្ថិតនៅចន្លោះថ្ងៃព្រហស្បតិ និងថ្ងៃ
សៅរ៍ ។ នៅក្នុងប្រទេសដែលកំណត់ថាថ្ងៃអាទិត្យជាថ្ងៃទីមួយថ្ងៃសុក្រស្ថិតនៅលំដាប់លេខរៀងទី៦នៃសប្តាហ៌ ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុង ISO 8601 ដែលជាស្តង់ដាអន្តរជាតិអំពីថ្ងៃ និងពេលវេលា កំណត់ដោយអង្គការស្តង់ដាកម្មអន្តរជាតិ (ISO: International Organization for Standadization), នៅក្នុងប្រពៃណីធ្វើការងារ, និងនៅក្នុងប្រទេសដែលកំណត់ថាថ្ងៃចន្ទ័ជាថ្ងៃទីមួយនៃសប្តាហ៌ នោះថ្ងៃសុក្រស្ថិតនៅលំដាប់លេខរៀងទី៥ ។ នៅក្នុងប្រទេសដែលសប្តាហ៌ធ្វើការងារមានតែ៥ថ្ងៃ ថ្ងៃសុក្រគឺជាថ្ងៃធ្វើការចុងក្រោយមុនពេលសំរាកចុងសប្តាហ៌ ហេតុនេះហើយគេចាត់ទុកវាថាជាថ្ងៃបង្កឲ្យមានការធូរស្បើយ និងជាថ្ងៃបង្កឲ្យមានការប្រារព្ធពិធីសប្បាយអ្វីមួយ ។ នៅក្នុងការិយាល័យខ្លះ និយោជិក(អ្នកធ្វើការឲ្យគេ)មិនត្រូវបានគេរិតបន្តឹងក្នុងការស្លៀកពាក់ផ្លូវការពេកទេ ។ នៅប្រទេសអារាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ថ្ងៃសុក្រគឺជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃការសំរាកចុងសប្តាហ៌ បានន័យថាថ្ងៃសៅរ៌គឺជាថ្ងៃទីមួយនៃសប្តាហ៌ធ្វើការងារ ។ប៉ុន្តែ នៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ថ្ងៃសុក្រគឺជាថ្ងៃទីមួយនៃការសំរាកចុងសប្តាហ៌ ហើយថ្ងៃអាទិត្យគឺជាថ្ងៃទីមួយនៃសប្តាហ៌បំពេញការងារ ។ឈ្មោះថ្ងៃសុក្រដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា Friday (ហ្វ្រាយដេយ)ផ្តើមចេញពីភាសាអង់គ្លេស
បុរាណមានន័យថាថ្ងៃនៃអាទិទេពហ្វ្រីហ៌្គ (Frige ចេញពីភាសាអង់ហ្គ្លោ-សាក់សុងហៅថា Frigg) ដែលជាអាទិទេពស្រី“តំណាងសេចក្តីស្នេហា”របស់ពួកជើមែននិក ពាហិរនិយម (Germanic paganism = ពួកជនជាតិជើមែននិកដែលមិនជឿគ្រឹស្តសាសនា) ។រីឯពួកជើមែននិកភាគខាងលិចវិញ ឈ្មោះថ្ងៃសុក្រនេះបកប្រែចេញពីភាសាឡាតាំងមានន័យថា éថ្ងៃ(នៃផ្កាយព្រះគ្រោះ)
វីនើស (Venus)” ។ទោះជាយ៉ាងដូច្នោះក្តី នៅក្នុងភាសានៃអម្បូរជើមែននិកភាគច្រើន ឈ្មោះថ្ងៃសុក្រនេះត្រូវបានគេប្រសិទ្ធនាមតាមឈ្មោះនៃអាទិទេពហ្វ្រេយចា (Freyja) ដែលជាអាទិទេពស្រី“តំណាងសេចក្តីស្រឡាញ់ និងភាពស្រស់ស្អាត ។ពាក្យថាថ្ងៃសុក្រនេះនៅក្នុងអម្បូរភាសារ៉ូម៉ាំងភាគច្រើនផ្តើមចេញពីភាសាឡាតាំង dies Veneris មានន័យថា éថ្ងៃ(នៃផ្កាយព្រះគ្រោះ) វីនើស ” តួយ៉ាងដូចជាក្នុងភាសាបារាំងហៅថា Vendredi, ភាសាអ៊ីតាលីហៅថា Venedi, ភាសាអេស្ប៉ាញហៅថា Viemes និងភាសារ៉ូម៉ានីហៅថា Vineri ។គួរបញ្ជាក់ថាវីនើស ជាឈ្មោះនៃផ្កាយព្រះគ្រោះមួយ(ខ្មែរហៅថាភព
ព្រះសុក្រ) និងជាឈ្មោះនៃអាទិទេពស្រីដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងទេវកថារ៉ូម៉ាំងដែលជាអាទិទេពតំណាងឲ្យស្នេហា និង សោភ័ណភាព ។ នៅក្នុងក្បួនហោរាសាស្ត្រលោកខាងលិច ដែលជាក្បួនហោរាសាស្ត្រគិតតាមប្រពន្ធ័ព្រះអាទិត្យ គេចាត់ទុកថាថ្ងៃសុក្រជាប់ទាក់ទងទៅនឹងភពព្រះសុក្រ ។ ប្រការនេះបានធ្វើឲ្យគេប្រដូចថ្ងៃសុក្រទៅនឹងសេចក្តីស្នេហា, សន្តិភាព, ភាពធូរស្រាលដោយការសំរាក ហើយក៏ប្រដូចទៅនឹង ប្រពលភាពនៃការរំជួលចិត្ត និងសុបិន្តផងដែរ ។នៅក្នុងវប្បធ៌មខ្លះ ថ្ងៃសុក្រត្រូវបានចាត់ទុកថាស៊យ ជាពិសេសគឺថ្ងៃសុក្រទី១៣។ ការចាត់ទុកបែបនេះ ក៏កើតមានជាពិសេសផងដែរក្នុងរង្វង់នាវាចរណ៍ៈ ជំនឿឆ្វេងដែលនៅស្ថិតស្ថេរមកទល់ពេលនេះ គឺគេជឿថា វាជារឿងស៊យ ប្រសិនបើគេចាប់ផ្តើមចេញដំណើរនៅថ្ងៃសុក្រតាមផ្លូវទឹក ។នៅក្នុងអម្បូរភាសាឥណ្ឌាថ្ងៃសុក្រហៅថា សុក្រាវា (Shukravar) ដែលត្រូវបានប្រសិទ្ធនាមឡើងសំរាប់ឧទ្ទិសដល់សុក្រា (Shukra)
ដែលជាឈ្មោះភពព្រះសុក្រហៅតាមភាសាសំស្ក្រឹត ។នៅក្នុងអម្បូរភាសាឥណ្ឌុ-អឺរុបដទៃទៀត ឈ្មោះនៃថ្ងៃនេះមិនជាប់ពាក់ពន្ធ័នឹងភពព្រះសុក្រទេ។ ភាសារុស្សីប្រើប្រាស់លេខធម្មតាដើម្បីហៅឈ្មោះថ្ងៃក្នុងសប្តាហ៍ ដោយថ្ងៃសុក្រហៅថាថ្ងៃទី៥ (Piatnitsa) ហើយបណ្តាប្រទេសស្លាវដទៃទៀត ថ្ងៃសុក្រក៏ជាថ្ងៃទី៥ដែរ។ ភាសាព័រទុយហ្គាល់ក៏ប្រើលេខសំរាប់ហៅថ្ងៃក្នុងសប្តាហ៍ដែរ ប៉ុន្តែគេហៅថាថ្ងៃទី៦ (Sexta-feira) ។ ភាសាវៀតណាមក៏ហៅថ្ងៃសុក្រថាថ្ងៃទី៦ដែរ ។ថ្ងៃសីលនៃសាសនាយូដា (Judaism) ចាប់ផ្តើមនាថ្ងៃសុក្រពេលថ្ងៃលិច ហើយបញ្ចប់នៅពេលស្បៃរាត្រីចូលមកដល់នាថ្ងៃអាទិត្យ ។ នៅក្នុងគ្រឹស្តសាសនា ថ្ងៃសុក្រល្អគឺថ្ងៃសុក្រមុនបុណ្យអ៊ីស្ទើ (Easter=ថ្ងៃដែលព្រះយេស៊ូវរស់ឡើងវិញ) ដែលរំលឹកទៅដល់ការឆ្កាងព្រះយេស៊ូវ ។ជាប្រពៃណី សាសនារ៉ូម៉ាំងកាតូលិក តំរូវឲ្យតមហូបសាច់សត្វដែលរស់នៅលើដីនាថ្ងៃសុក្រ ប៉ុន្តែគេអនុញ្ញាតឲ្យហូបត្រី។ ចាប់តាំងពីក្រុមប្រឹក្សាវ៉ាទីកង់ទីពីរមក (១៩៦២-១៩៦៥) បំរាមហូបសាច់បានត្រូវដាក់ចេញនៅរាល់ថ្ងៃសុក្រក្នុងពិធី ឡេនធ៍(Lent=ពិធីនៅក្នុងនិកាយគ្រឹស្តសាសនាខ្លះ មានរយៈពេល៤០ថ្ងៃមុនបុណ្យអ៊ីស្ទើ ដែលក្នុងពេលនោះគេតមអារហារ និងធ្វើការសូត្រធ៌ម) ក៏ដូចជានៅក្នុងថ្ងៃអាស វែនណេសដេយដែរ(Ash Wednesday= ថ្ងៃទីមួយនៃពិធីឡេនធ៍) ។ ច្បាប់គ្រឹះនៃរ៉ូម៉ាំងកាតូលិក នៅតែតម្រូវឲ្យគ្រឹស្តសាសនិកស្វ័យដាក់ទោសចំពោះអំពើបាប ឬធ្វើអំពើមនុស្សធ៌មខ្លះៗ ឬធ្វើពិធីសាសនានៅគ្រប់ថ្ងៃសុក្រទាំងអស់ពេញមួយឆ្នាំ ទោះជាបានតមសាច់ឬអារហារ ផ្សេងទៀតហើយក៏ដោយ ។ ពួកគ្រឹស្តសាសនិកប្រពៃណីនិយម
(ពួករ៉ូម៉ាំងកាតូលិក)ខ្លះ នៅតែបន្តដោយស្ម័គ្រចិត្តនូវទំលាប់តមរៀងរាល់ថ្ងៃសុក្រដដែល ។ពួកអង់ហ្គ្លោ-កាតូលិកខ្លះ (Anglo-Catholics=និកាយមួយដែលសង្កត់ធ្ងន់លើការបន្តគ្រឹស្តសាសនាបែបប្រពៃណី) ក៏អនុវត្តន៍តំណមគ្រប់ថ្ងៃសុក្ររាប់ទាំងថ្ងៃសុក្រក្នុងពិធីឡេនធ៍ផង ។ ពួកព្រះវិហារអ័រតូដុកបូពា៍ទិស (The eastern Orthodox Church = និកាយគ្រឹស្តសាសនាធំទី២លើលោក)បន្តចាត់ទុកគ្រប់ថ្ងៃសុក្រ(ក៏ដូចថ្ងៃពុធដែរ)ពេញមួយឆ្នាំថាជាថ្ងៃតម (លើកលែងរយៈពេលមិនតមមួយចំនួន) ។ តំណមក្នុងថ្ងៃសុក្រនោះរួមមានតមមិនហូបសាច់ ឬផលិតផលពីសាច់(សត្វជើងបួន), សត្វស្លាប និងផលិតផលពីសត្វស្លាប ។នៅក្នុងសាសនាអ៊ីស្លាម ថ្ងៃសុក្រគឺជា
ថ្ងៃសាធារណៈដែលគេធ្វើសក្ការៈបូជានៅក្នុងម៉ូស្ក៍ (mosque= ឈ្មោះសំរាប់ហៅព្រះវិហារអ៊ីស្លាម) ។ នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីស្លាមខ្លះ សប្តាហ៍ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃអាទិត្យហើយចប់នៅថ្ងៃសៅរ៍ គឺដូចពួកកាន់សាសនាយូដា និងគ្រឹស្តដែរ។ ប៉ុន្តែនៅប្រទេសអ៊ីស្លាមដទៃភាគច្រើនផ្សេងទៀត ដូចជាអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត, អ៊ីរ៉ាក់ និងអ៊ីរ៉ង់ សប្តាហ៍ចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃសៅរ៍ហើយចប់នៅថ្ងៃសុក្រ ។- ថ្ងៃសុក្រល្អ (Good Friday) គឺជាថ្ងៃសុក្រមុនបុណ្យអ៊ីស្ទើ គិតតាមប្រក្រតិទិនគ្រឹស្ទៀន, រំលឹកដល់ការឆ្កាងព្រះយេស៊ូវ- ថ្ងៃសុក្រខ្មៅ(Black Friday)សំដៅទៅលើមហន្តរាយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រណាមួយដែលកើតឡើងនៅថ្ងៃសុក្រ - នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្ងៃសុក្រខ្មៅគឺជារហស្សនាមនៃថ្ងៃបន្ទាប់ពីបុណ្យស័ងហ្គីវីង(Thanksgiving), ជាថ្ងៃទីមួយនៃទំលាប់ដើរទិញឥវ៉ាន់សំរាប់បុណ្យគ្រីស្មាស់- ថ្ងៃសុក្រឥតកង្វល់ (Casual Friday or Dress-down Friday or Aloha Friday) គឺជាភាពធូរស្បើយពីការស្លៀកពាក់ផ្លូវការទៅធ្វើការ ដែលក្រុមហ៊ុនខ្លះបានអនុញ្ញាត ពោលគឺក្នុងថ្ងៃនោះនិយោជិកមិនចាំបាច់ស្លៀកពាក់តាមការតម្រូវរបស់ក្រុមហ៊ុនទេ ។
No comments:
Post a Comment