Wednesday, March 17, 2010

ប្រតិកម្ម​សិវៈ​និយម​ប្រឆាំង​នឹង​ព្រះពុទ្ធសាសនា


ចម្លាក់តំណាងព្រះពុទ្ធអង្គ សក្យាមុនី កំពុងសមាធិដែលត្រូវគេដាប់ព្រះភ័ក្ត្រ (ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ, ២០១០)
​យោង​តាម​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ​យើង​ដឹង​ថា ក្រោយ​ពី​ប្រារព្ធ​ពិធី​រាជ​អភិសេក​ឡើង​សោយរាជ្យ​ភ្លាម ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៨ (១២៤៣-១២៩៥ នៃ​គ្រិស្ដសករាជ​) បានប្រកាស​យក​លទ្ធិ​ព្រហ្មញ្ញសាសនា​និកាយ​សិវៈ ធ្វើជា​សាសនា​របស់​រដ្ឋ ។ ទិដ្ឋភាព​នេះ​ស​ឲ្យឃើញថា មានប្រតិកម្ម​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​មួយ​ប្រឆាំង​នឹង​លទ្ធិ​ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែល​ធ្លាប់​ត្រូវបាន​ប្រជាជន​គោរពបូជា ដោយ​ពុទ្ធ​បូជនីយដ្ឋាន​ទាំងឡាយ ក្នុង​ចក្រភព​អង្គរ​ដ៏​បវរ​នៃ​យើង ដូចជា វត្ត​អារាម​ផ្ទុក​ទៅដោយ​ចម្លាក់​ពុទ្ធបដិមា ត្រូវ​គេ​បំផ្លាញ​ឬ​កម្ទេចចោល​ស្ទើរតែ​ទាំងអស់ ។ ដូច្នេះ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ក្រោយ​ពី​រជ្ជកាល​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៨ និង​ព្រះបាទ​ឥន្ទ្រ​វរ្ម័នទី​២ ដែល​បាន​សោយរាជ្យ​បន្ត ពី​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៧ មក​បាន​ស្ថិតក្នុង​សង្គ្រាម​សាសនា ដែលជា​មូលហេតុ​ចម្បង​នាំមក​នូវ​ឱនភាព​នៃ​វប្បធម៌​-​អារ្យធម៌​អង្គរ ។​

​ ​ក្នុងពេល​ជាមួយគ្នា​នោះដែរ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដែល​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ធ្លាប់តែ​ជា​ទឹកដី​ខ្មែរ ក៏​ស្ថិត​នៅក្រោម​ការត្រួតត្រា របស់​ព្រះរាជាណាចក្រ​សុខោទ័យ ។ ខ្មែរ​ទាំងនោះ​ដែល​ប្រារព្ធ​ប្រតិបត្តិ​ព្រះពុទ្ធសាសនា រួច​ទៅ​ហើយ​នោះ​ដោយ​កត្តា​សាសនា ក៏​បែរជា​នាំគ្នា​គាំទ្រ​ជនជាតិ​សៀម ឬ​ថៃ​ដែល​ជា​មនុស្ស​ចំណូល​ថ្មី ដើម្បី​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ទប់ទល់​នឹង​អំណាច​កណ្ដាល​របស់​ជាតិ​ខ្លួនឯង ដែល​នៅ​រាជ្យ​បុរី ឬ​ក្រុង​អង្គរធំ​ទៅវិញ ។ ដោយហេតុនេះ ការតស៊ូ​របស់​ជនជាតិ​សៀម ដើម្បី​ឯករាជ្យភាព គួបផ្សំ​នឹង​ការចាប់​កេណ្ឌ​រាស្ត្រ​ខ្មែរ ក្នុង​ខេត្ត​សុខោទ័យ ក៏​ដូច​ក្នុង​ខេត្ត​ដទៃទៀត ដែល​បាន​ធ្លាក់​ចូល​ក្នុង​កណ្ដាប់ដៃរ​បស់​ព្រះបាទ​ឥន្ទ្រ​ទា​ទិត្យ ឬ​ហ្វា​មឿង​នៅ​ឆ្នាំ​១២៣៨ បាន​ធ្វើឲ្យ​កងទ័ព​សៀម​ទទួល​ជ័យជំនះ លើ​មេបញ្ជាការ​ធំ​របស់​ខ្មែរ​ទាំងឡាយ ដោយ​ងាយស្រួល​ហួស​ពី​ការ​ស្មាន​ដូចជា នៅ​រាជបុរី និង​លពបុរី​ជាដើម ។​

ចម្លាក់តំណាងព្រះពុទ្ធអង្គ សក្យាមុនី កំពុងសមាធិដែលត្រូវគេដាប់ព្រះភ័ក្ត្រ (ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ, ២០១០)
​ចក្រភព​អង្គរ​ក៏​បាន​ចុះ​ខ្សោយ ជា​ហេតុ​បណ្ដាល​ឲ្យ​បាត់បង់​ខេត្ត​របស់​ខ្លួន​ម្ដង​មួយៗ ។ ដូច្នេះ ការ​ដែល​កងទ័ព​ខ្មែរ​ច្បាំង​ចាញ់​ពួក​សៀម ហើយ​ត្រូវ​បាក់បែក​បរាជ័យ​បណ្ដាលមកពី​មូលហេតុ​ធំៗ​ពីរ គឺ​ការបែកបាក់​ផ្ទៃក្នុង​ដោយសារ​រឿង​វិវាទ​សាសនា និង​មហិច្ឆតា​បរទេស​ឈ្លានពាន​មិន​ឈប់ឈរ ដែល​បាន​ប្រើ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ខ្មៅ​ងងឹត​គ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បី​ទាញយក​ជ័យជំនះ​លើ​ខ្មែរ ដោយ​ចាប់បង្ខំ​ឲ្យធ្វើជា​ឈ្លើយសឹក ឬក៏​ជា​ទាសករ​នៅពេលណា​ដែល​ទទួល​បរាជ័យ ។ រឿង​នេះ​មិន​យូរ​មិនឆាប់​អាណាខេត្ត​ខ្មែរ​មួយចំនួន ដែល​បាន​ចាញ់​សង្គ្រាម​សៀម​ក៏​បាន​ក្លាយទៅជា​ស្រុក​ចំណុះ​របស់​ពួកគេ​ទៅ​វិញ ។ តាមពិត អ្នកទទួលខុសត្រូវរ​ដ្ឋ​អំណាច​ខ្មែរ នៅ​ម្ខាង​ទៀត​នៃ​ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក​នា​ជំនាន់​នោះ ពុំមាន​លទ្ធភាព ដើម្បី​ការពារ​ទឹកដី​ដូនតា​ឡើយ ដោយសារតែ​ពួកគេ​ស្ថិតនៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ព្រះរាជ​ធានី​អង្គរធំ​ពេក ពោល​គឺ​ពុំ​បាន​ទទួល​ការអន្តរាគមន៍​ទាន់ពេលវេលា និង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ពី​កងទ័ព​ជាតិ ។​

ចម្លាក់តំណាងព្រះពុទ្ធអង្គ សក្យាមុនី កំពុងសមាធិដែលត្រូវគេដាប់ព្រះភ័ក្ត្រ (ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ, ២០១០)
​ស្លាកស្នាម​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នៃ​ប្រតិកម្ម​ព្រហ្មញ្ញសាសនា​ ប្រឆាំង​នឹង​ព្រះពុទ្ធសាសនា នា​សម័យអង្គរ​ត្រូវ​បាន​ជួបប្រទះ​នៅ​គ្រប់​មូលនិធិ​សាសនា​បែប​ពុទ្ធ​និយម​ ដូចជា នៅ​ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ប្រាសាទ​ព្រះខ័ន (​សៀមរាប​អង្គរ​) ប្រាសាទព្រះខ័ន​កំពង់ស្វាយ (​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​) ប្រាសាទតាព្រហ្ម (​សៀមរាប​) ប្រាសាទ​ជ្រុង​នៅ​ទីក្រុង​អង្គរ​ធំ និង​ប្រាសាទបន្ទាយក្ដី​ជាដើម ។ ក្នុង​បូជនីយដ្ឋាន​ទាំងនោះ រាល់​ច​មា្ល​ក់​តំណាង​ព្រះ​សក្យៈ​មុនី ឬ​សមាធិ​លើ​បល្លង្ក​មាន​នាគប្រកនៅ​លើ​ជញ្ជាំងប្រា​សាទ​ទាំងឡាយ ត្រូវ​គេ​ដាប់ ឬ​លុបចោល លើកលែង​តែ​រូប​ព្រះ​ពោធិសត្វ​ចេញ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​ជា​ផ្នែក​នៃ​និមិត្តរូប ភាព​មាន​លក្ខណៈ​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​លទ្ធិ​ព្រហ្មញ្ញសាសនា ។

​ ​នៅក្នុង​តំបន់​សៀមរាប​អង្គរ ក៏ដូចជា​នៅ​តាម​បណ្ដា​ខេត្ត​កម្រ​ណាស់ ដែល​មាន​សាសនា​ដ្ឋា​ន​បាន​គេចផុត ពី​សោកនាដកម្ម​នេះ​ដែល​គួរឲ្យ​អាណិតអាសូរ ។ ភាគច្រើន​ចម្លាក់​ពុទ្ធបដិមា​កម្ម​ខ្មែរ ដែល​ជា​ស្នា​ព្រះ​ហត្ថ​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័ន​ទី​៧ នៅក្នុង​ទឹកដី​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន មិន​ត្រូវបាន​គេ​បំផ្លាញ​ចោល​នោះ​ទេ ព្រោះ​ស្ថិត​ឆ្ងាយ​សែនឆ្ងាយ ពី​អំណាច​កណ្ដាល ឬ​រាជធានី​អង្គរ​ធំ ។ ឧទាហរណ៍​ជាក់ស្ដែង សន្លឹក​សីមា​វត្ត នៅ​វត្ដ​មហា​ធាតុ នៅ​ខេត្ត​រាជបុរី​ប្រទេស​ថៃ​បច្ចុប្បន្ន ដែល​ដើមឡើយ​ជា​មន្ទីរពេទ្យ ឬ​អរោគ្យ​សាលា ពុំ​ត្រូវបាន​គេ​ដាប់​បំផ្លាញចោល​ឡើយ ។ ទាំងអស់​នេះ​ជា​សញ្ញា​នៃ​ការ​ប្រេះឆា​ក្នុង​សង្គម​ជាតិ​ខ្មែរ នា​អតីតកាល​ដែល​ម្ខាង​ប្រកាន់​លទ្ធិ​ព្រះពុទ្ធសាសនា រី​ឯ​ម្ខាង​ទៀត​ប្រកាន់​លទ្ធិ​ព្រហ្មញ្ញសាសនា ។​
​ ​គួរបញ្ជាក់​ថា នៅលើ​កំផែង​ប្រាសាទ​ទាំងឡាយ​នៃ​តំបន់​អង្គរ​ដែល​ធ្វើ​អំពី​ថ្មបាយក្រៀម មាន​លំអ​ទៅ​ដោយ​សន្លឹក​សីមា​គ្រប់រូប​ព្រះ​ពុទ្ធអង្គ ក្នុង​ឥរិយាបថ​សមាធិ​ត្រូវ​គេ​ដាប់​បំផ្លាញចោល​ស្ទើរ​គ្មាន​សល់​មួយ​ឡើយ ។ ជួនកាល​គេ​ឆ្លាក់​ជំនួស​វិញ​ទៅ​ដោយ​រូប​ព្រះ​សិវៈ ឬ​សិវលិង្គ ។​

ក្បាច់ហោជាង ដែលចម្លាក់ព្រះពុទ្ធអង្គជំនួសដោយព្រះសិវលឹង្គ ប្រាសាទជ្រុង, អង្គរធំ (១៩៦៣)
​ ​សូម​រំលឹក​ថា ពី​សម័យ​អតីតកាល​របស់​ខែ្មរ ចាប់​ពី​សម័យ​មហានគ​រ​មក ប្រទេស​កម្ពុជា​លែង​ជា​ចក្រភព ឬ​មហា​ប្រទេស​ទៀត​ហើយ​ក្នុង​ភូមិភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​យើង​នេះ ហើយ​កិត្យានុភាព​ចេះ​តែ​ទន់ខ្សោយ​អន់ថយ​ទៅៗ បណ្ដាល​មក​ពី​ការបំផ្លិតបំផ្លាញ​នូវ​ឧត្តមគតិ​ជាតិ​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យវរ្ម័​ន ​ទី​៧ គួបផ្សំ​នឹង​ការ​វាតទី​និយម​របស់​ពួក​បរទេស​ឈ្លានពាន ។​
​ ​ថ្វី​ត្បិត​តែ​ព្រះ​រាជពង្សាវតារ​ខ្មែរ​មិន​អាច​បញ្ជាក់​អំពី​ ព្រឹត្តិការណ៍ ដ៏​គួរឲ្យ​រន្ធត់​ខាងលើ​នេះ​ក៏​ពិតមែន ប៉ុន្ដែ​យើង​អាច​ដឹង​បាន ដោយយោង​តាម​ការសិក្សា​ខ្លឹមសារ នៃ​សិលាចារឹក គួបផ្សំ​នឹង​វិស័យ​បដិមា​សាស្ត្រ និង​កំណត់ហេតុ​ចិន ដែល​ជា​សក្ខីកម្ម​នៃ​ប្រតិកម្ម​សិវៈ​និយម ដែល​ជា​កត្តា​មួយ​ក្នុងចំណោម​កត្តា​ចម្បង​ជាច្រើន ដែល​បាន​ធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​ជា​តិចុះ​ទន់ខ្សោយ ៕ (​ម​.​ត្រា​ណេ​)ដកស្រង់ពីCEN

No comments: